Sau một tuần lễ phóng hỏa tiễn và không kích dữ dội giữa phe Palestine Hồi giáo Hamas ở Dải Gaza và Do Thái (Israel), một thỏa thuận ngừng bắn được ký vào lúc 9 giờ tối và có hiệu lực kể từ 12 giờ đêm, giờ địa phương, ngày thứ tư 21-11-2012.

Bài viết này cuả nhà báo Hoàng Ngọc Nguyên năm 2017, 6 tháng sau khi ông Trump làm tổng thống cho thấy những xáo trộn chưa từng xảy ra tại Hoa Kỳ. Đọc lại để độc giả có thể tự trả lời về câu hỏi: có hay không một nhiệm kỳ 2 của “tổng thống” Donald Trump?

Cuộc chiến tranh có tính cách tưởng như gây hấn điên rồ của tổ chức dân quân cực đoan Hamas được phát động từ Dải Gaza bên bờ tây của Do Thái vào ngày 7-10 là một biến cố lịch sử cho Do Thái, cho Mỹ, cho người Palestine, cho người Hồi giáo ở Trung Đông, và có thể cho cả thế giới. Sau hơn một tuần, cuộc chiến có những dấu hiệu dùng dằng, chưa hẳn chắc sẽ sớm chấm dứt, và chẳng biết chấm dứt như thế nào! Người ta đang sợ rằng nếu hai bên không tự chế, chiến tranh sẽ lan rộng giữa khi có những lo ngại thế giới đang trên bờ vực của một thế chiến thứ ba để đi tìm một “trật tự thế mới”. Vấn đề xem chừng ở chỗ không bên nào thấy có lý do phải tự chế!

Chúng ta đang sống vào một thời buổi chính trị nước Mỹ suy đồi nhất, tồi tệ chưa từng có, vào một thời chính trị quốc tế cũng náo loạn nhất, không phải kể từ khi Chiến tranh Lạnh chấm dứt (1991) mà từ khi Chiến tranh Lạnh bắt đầu (1948). Bởi thế mà người ta đang phải mất ăn mất ngủ trước những câu hỏi không có giải đáp chắc chắn: liệu nền dân chủ lưỡng đảng truyền thống của nước Mỹ có thể tồn tại được hay chăng, và trước tình hình xem chừng quá phức tạp đến như bế tắc hiện nay, nước Mỹ có tìm ra được giải pháp thay thế chăng?

Người dân nghèo khó ra đi, người giàu có cũng ra đi, cán bộ quan chức chính quyền cũng tìm cách thu vén đưa con cái cùng tài sản ra đi. Ngày xưa, thuyền nhân ra đi bất kể sống chết. Ngày nay, đất nước hoà bình, phát triển, người dân cũng ra đi bất kể sống chết. Chúng ta mất hết, mất hết, … khế trên cây cũng không còn. Thỉnh thoảng lại nghe vọng lại những lời xin lỗi vang lên từ những chuyến xe tải đông lạnh:"Con Tuân đây. Con xin lỗi. Con không chăm sóc được mọi người. Con xin lỗi. Con không thở được. con muốn quay về với gia đình mình. Mọi người hãy sống tốt". "Con không thở được. Con xin lỗi. Con phải đi bây giờ"“Con xin lỗi bố mẹ nhiều mẹ ơi, con đường đi nước ngoài không thành, mẹ ơi, con thương bố mẹ nhiều, con chết vì không thở được”

Trung Quốc và Lào tích lũy nước, phù sa và cắt đứt sinh lộ của di ngư trên sông Lancang-Mekong tại các hồ chứa thủy điện của họ, đe dọa sự sinh tồn của Cam Bớt và Việt Nam, nên đã đến lúc Trung Quốc và  Lào phải nhận trách nhiệm. Họ đã gây ra khô hạn cho hạ vực, chịu khát giữa mùa mưa. Ở Cam Bốt khoảng 70% châu thổ hữu ngạn sông Bassac không có nước, Biển Hồ đã mất 56% nước chảy ngược và 20% điện tích đồng lũ. Ở Việt Nam châu thổ sông Cửu Long có nước nhưng là nước mặn xâm nhập không phải nước ngọt. Hai nước hạ du vất vả tranh nhau phần nước mà thượng nguồn tùy tiện để sót lại. Dự án Kênh Phù Nam tại  Cam Bốt do Trung Quốc đỡ đầu, tuy nói là tuyến thủy vận thôi nhưng vẫn có thể là kênh dẫn thủy nhập điền. Trung Quốc có chiến lược khai thác mối hận thù giữa dân tộc Cam Bốt và Việt Nam để chia rẽ họ, đồng thời viện trợ tài trợ hàng chục tỉ Mỹ kim mua chuộc Lào và Cam Bốt, ràng buộc họ thành con nợ, để cô lập Việt Nam. Bài tham luận này trình bày một chiến lược hoàn toàn mới cho Việt Nam và liên minh chiến lược cho Việt Nam và Cam Bốt để đối phó với Trung Quốc và Lào.

Thành ngữ “thiên la địa võng” dùng để chỉ một tình thế “không lối thoát, không có đường ra, khi đội quân nào đó bị vòng vây khép chặt từ bốn phía, hết đường chạy”.Tại Đại hội 19 của đảng Cộng Sản Trung Quốc, Tập Cận Bình tuyên bố: “Đã đến lúc Trung Quốc phải giành lấy vị trí trung tâm trên trường quốc tế”

Chỉ còn hơn 13 tháng nữa cử tri Mỹ sẽ đi bỏ phiếu, nhưng cho đến nay người ta vẫn chưa chắc cuối cùng, rổi đây ai sẽ là ứng cử viên được hai đảng chọn. Tuy nhiên, có thể chắc rằng, nếu bầu cử năm 2020 đạt được một con số cử tri kỷ lục bỏ phiếu hơn 160 triệu, thì bầu cử năm 2024, chưa chắc con số này sẽ vượt qua được 140 triệu. Lý do đơn giản: Trong năm 2020, cả hai phe Dân Chủ và Cộng Hòa đều tung toàn lực vào một cuộc chiến có tính một mất một còn - bởi vậy người thua cuộc cho đến nay vẫn cứ lèm bèm như  Mộ Dung Phục “bầu cử gian lận”, “ta đây mới là người thắng cuộc”; trong khi đó, với bầu cử năm 2024, cử tri Cộng Hòa cũng như cử tri Dân Chủ đều có thể cảm thấy “lấn cấn” với ứng cử viên của mình vì không ai là người trong mộng: một người quá già, một người quá gian.

Chúng ta đang sống trong một thời chính trị nhiễu nhương có tính lịch sử. Thời thế tạo anh hùng, cho nên chúng ta thấy trong tầm mắt không thiếu gì gian hùng - đặc biệt là trong phái yếu. Trong nam giới đương nhiên chẳng ai có thể qua mặt Donald Trump, bởi thế mà cả đảng Cộng Hòa tại Hạ Viện phải tùng phục và đang tìm cách lạm dụng thế lực để kéo ông ra khỏi viễn ảnh ngục tù và dựng ông trở lại trong năm tới. Bởi vậy, chúng ta nên để nhiều thì  giờ hơn để nghĩ đến phái yếu - nhất là trong một thời phái nữ đang vươn lên để bắt kịp nam giới trên trường chính trị. Người ta đang ví bà Sarah Palin, người từng là thống đốc tiểu bang Alaska và là ứng cử viên phó tổng thống cho cố Thượng nghị sĩ John McCain năm 2008, là d’Artagnan, chàng trai xứ Gascon trong câu chuyện “Ba chàng ngự lâm pháo thủ” nổi tiếng của tác giả Pháp Alexandre Dumas (Dĩ nhiên, các thế hệ trẻ sau này, mấy ai còn biết đến những chuyện giả sử như thế).

Người dân Mỹ đang rơi vào một hoàn cảnh thật đặc biệt. Khi nhìn lại lịch sử, người ta có thể thấy rất rõ chuyện đã qua. Khi nhìn vào chính trị nước Mỹ ngày nay, người ta lại có cảm tưởng chẳng thấy gì trước mắt. Từ nay, cuối tháng tám năm 2023, đến bầu cử tổng thống đầu tháng 11 sang năm, chẳng ai có thể biết được những chuyện gì sẽ xảy ra hay có thể xảy ra trong 14 tháng tới. Người ta có thể đếm từng ngày trong khoảng 420 ngày sắp đến.

Ảnh chụp “can phạm”  (mugshot)  Donald Trump bởi cảnh sát quận Fulton, tiểu bang GeorgiaTrong hai thập niên đầu của thế kỷ 21, Tòa Bạch Ốc đã đón tiếp những người tạm trú đặc biệt. George W. Bush (2001-08) là tổng thống đầu tiên có cha cũng từng cư ngụ ở nơi này trong bốn năm và chỉ mới dọn nhà tám năm trước đó. Barack Obama (2009-16) là người gốc Phi đầu tiên vào Tòa Bạch Ốc với tư cách là chủ nhà, không phải là nô lệ. Còn tổng thống thứ 45, Donald Trump, là tổng thống đầu tiên không hề qua một “trường lớp” chính trị nào, ngẫu nhiên đã 70 mà còn lạc bước vào Nhà Trắng nhờ nhãn hiệu MAGA (Make America Great Again). Nhờ ông mà nay chúng ta thấy quần chúng “America First”, theo chủ nghĩa dân tộc bạch chủng Cơ Đốc (White Christian nationalism), còn được gọi là khối bạch chủng siêu đẳng (white supremacists) khủng khiếp đến thế nào. Đúng là định mệnh đã an bài! Manifest destiny!

Đệ nhị Thế chiến chính thức kết thúc vào ngày 2-9-1945, bại trận đương nhiên là phe Trục (Đức, Ý, Nhật), thắng trận hẳn phải là phía Đồng Minh, vươt trội là Mỹ, Anh, Liên Xô. Thế nhưng khi nhìn lại, vấn đề tranh cãi là trong ba nước chủ yếu này, nước nào thực sự thắng lợi nhất trong thế chiến?    Câu trả lời đơn giản nhất là Hoa Kỳ. Vai trò quyết định của Hoa Kỳ không chỉ trong thời chiến mà còn trong thời bình “Chiến tranh Lạnh”, với sự hình thành của Thế giới Tự do thời hậu chiến mà Hoa Kỳ phải đảm đương trách nhiệm lãnh đạo, đương đầu với Thế giới Cộng sản chỉ mới hình thành sau khi - và nhờ -  Đệ nhị Thế chiến kết thúc.

 48 năm!Gần một nửa thế kỷ trôi qua, vết thương vẫn chưa lành. Và chắc sẽ không bao giờ lành đối với hàng triệu gia đình, trong khi có những người khác, đứng đầu là nhà nước, có cơ hội ‘’hát trên những xác người’’ để ăn mừng chiến thắng. Có cơ hội để khoe khoang, đánh bóng quá khứ, để dân quên thực tại đất nước không có gì đáng kiêu hãnh.Vài câu hỏi nhức nhối nhiều người đặt ra, hay tự hỏi. Thứ nhất, có nên tổ chức tưởng niệm ngày 30/4, nửa thế kỷ sau? Thứ hai, có nên tiếp tục hoạt động chống Cộng, trong khi ‘’càng chống, Cộng sản càng mạnh?’’Thứ ba, mỗi người, dù chân yếu tay mềm, dù không phải là anh hùng, có thể làm gì, đóng góp gì cho công cuộc chung? (1)

Ngày 30-3, một đại bồi thẩm đoàn của tòa án Manhattan, New York, đã quyết định truy tố cựu Tồng thống vào tội gian lận tài chánh liên quan đến việc trả tiền bịt miệng “nữ diễn viên phim người lớn” Stormy Daniels. Đây là một “biến cố lịch sử”: Trump là cựu tổng thống đầu tiên bị truy tố, bị câu lưu (arrest - cho dù không thực sự ở trong tù) và phải ra tòa (theo luật pháp nước Mỹ, không thể truy tố một tổng thống đương nhiệm). Đương nhiên, ít nhất một nửa dân số nước Mỹ vẫn nghĩ Trump là một tội phạm đáng phải ngồi tù vì tội trạng hiển nhiên và vì sự an toàn của đất nước, của xã hội. Nhưng nay Trump đã 76, và xem chừng ông ta vẩn ở ngoài vòng pháp luật. Nỗi tuyệt vọng chính là ở người dân!

Hạn hán khiến cho mùa màng của người dân ở Đồng Bằng Sông Cửu Long - ĐBSCL rất khó khăn chưa kể chính sách trả thù người miền Nam của đảng Cộng sản Việt Nam (Ảnh: Getty Images)/ Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) là vựa lúa lớn nhứt, thủy hải sản nhiều nhứt, cây trái phong phú nhứt, nhưng đồng thời cũng là vùng nghèo nhứt, nhà ở tồi tệ nhứt, giáo dục thấp nhứt, đó là những nghịch lý bi đát  của vùng ĐBSCL. So sánh một số thống kê về mức sống của 6 vùng, người viết muốn chứng minh là vùng ĐBSCL hôm nay tụt hậu nhứt, nghèo nhứt của Việt Nam, nếu không kể vùng Tây Nguyên vốn là vùng đất luôn chậm tiến của các dân tộc thiểu số .

Câu chuyện đã quá rõ ràng, không ai có thể phủ nhận được: Marjorie Taylor Greene (MTG) là sản phẩm của một thời tao loạn, giống như minh chủ của cô ta. Thực ra, còn hơn thế nữa, cô ta đang trở thành một đại lãnh tụ của phong trào cực hữu dân tộc bạch chủng Cơ Đốc giáo (White Christian Nationalism) vẫn được thể hiện nơi những nhóm bạo lực tham gia cuộc bạo động ngày 6-1 nhằm xóa bỏ kết quả cuộc bầu cử tổng thống 2020 để giữ Donald Trump lại trong Nhà Trắng tiếp tục chính sách MAGA của ông ta, chính là “lý tưởng tranh đấu” của khối quần chúng da trắng cực đoan này.

Nói chung, cử tri Cộng Hòa đang muốn có một ứng cử viên trẻ hơn - nhất là sau khi họ nghe bà Nikki Haley nói rằng người già lẩm cẩm, nói trước quên sau, đi đứng lọng cọng, vấp váp, làm không được việc, và bà còn đề nghị những ứng cử viên luống tuổi cần được trắc nghiệm năng lực va tri tuệ. Bà là cựu thống đốc South Carolina và từng được Trump cử làm đại sứ Hoa Kỳ tại Liên Hiêp Quốc. Nay bà cũng ra tranh cử để làm nở mày mặt người Mỹ gốc Ấn - thiểu số gốc Á nhỏ nhất nhưng quyền lực nhất, tham vọng nhất. Bà đương nhiên phải đối đầu với ông chủ cũ. Bà nói bà chỉ nhắm vào ông Biden nay đã 80. Nhưng Trump cũng chỉ thua Biden bốn tuổi – có là bao!

Trump đã quen nói dối, cho nên những khi Trump nói thật, thốt lên những lời từ cửa lòng của mình, người ta phản ứng, nói ông ta không có con tim. Trong khi thế giới hầu như đồng thanh lên án Putin bất nhân, đã cho quân xâm lược Ukraine hơn một năm qua, tàn phá nhà cửa, giết hại người dân, xem sinh mạng người lính như cỏ rác, thì mới đây, vào thời điểm một năm cuộc chiến chưa có lối ra, Trump vẫn nói “Putin là một thiên tài”, và “nếu tôi còn là tổng thống, Nga sẽ không bao giờ đụng đến Ukraine”.

“Kế hoạch phát triển nào cũng phải tính tới cái giá môi sinh phải trả – environmental costs – đối với sức khoẻ của người dân và cả trên nguồn tài nguyên lâu dài của đất nước.”  Ngô Thế Vinh