Giải Nobel Văn Chương 2021
đuợc trao tặng cho
ABDULRAZAK GURNAH
Sách của Abdulrazak Gurnah, nhà văn gốc Tanzania, đuợc trưng bày tại Viện Hàn Lâm Thụy Điển ở Stockholm sau khi tác giả đuợc tuyên bố là nguời đoạt giải Nobel Văn Học 2021. (Jonathan Nackstrand/AFP/Getty Images)
Abdulzarack Gurnah đã đoạt giải Nobel Văn Chương 2021
Tác giả nguời Tanzania, 73 tuổi, sống ở Anh Quốc. Ngôn ngữ gốc là Swahili, nhưng Anh ngữ là ngôn ngữ văn chuơng của tác giả. Ông là nguời Tanzania đầu tiên đoat giải Nobel.
Tiểu thuyết nổi tiếng Anh ngữ gồm "By the Sea", "Desertion" và "Paradise" từng đuợc lọt vào vòng trong của Giải Booker và Giải Whitbread. Giám khảo ghi nhận "truyện ông có dấu hiệu ảnh huởng của Quran hay ' Nghìn Lẻ Một Đêm', và Anh ngữ của ông có điểm xuyết dấu vết của ngôn ngữ Swahili, Ảrập, Ấn độ và Đức." Ông là tác giả của 10 tiểu thuyết, gần đây nhất là "Afterlives" (2020)
Theo tuyên bố của Viện Hàn Lâm, "Gurnah nổi bật ở điểm tận tụy với sự thật và không thích đơn giản hóa. Truyện ông không có những mô tả sáo mòn mà mở cho chúng ta thấy một Đông Phi văn hóa dị biệt, không quen thuộc như thuờng thấy tại nhiều nơi khác trên thế giới"
Alders Olsson, chủ tọa Ủy Ban Nobel, nói với các phóng viên ở Stockholm rằng ủy ban đã theo dõi công trình của Gurnah trong nhiều thập niên. "Nhân vật lưu động của ông tại Anh hay đại lục Châu Phi nhận thấy mình ở trong cái hố ngăn cách giữa các văn hóa, giưã cuộc sống bỏ lại đàng sau và cuộc sống truớc mặt," Olsson nói,"chạm trán với phân biệt chủng tộc và thành kiến, nhưng họ cũng phải đè nén sự thật và tái tạo tiểu sử để tránh xung đột với hiện thực"
Olsson ghi nhận giọng điệu Gurnah "thất vọng, vỡ mộng và thuờng nghiêm khắc," nhưng, "ông là nguời quan sát có lòng bác ái truớc hoàn cảnh con nguời," đặc biệt trong việc mô tả trẻ mồ côi và phụ nữ da đen.
Gurnah đến Luân đôn lúc 18 tuổi, tị nạn sau cuộc nổi dậy ở Zanzibar. Olsonn nói, "Ra đi thiếu thời giải thích vai trò lưu đầy trong tất cả tác phẩm của ông, nhưng đồng thời cho thấy vắng bóng nỗi niềm hoài huơng về một châu Phi sơ khai tiền thuộc địa. Tác phẩm ông cho chúng ta thấy hình ảnh sống động và rất chính xác của một châu Phi khác mà nhiều độc giả biết rành: một khu vực ven biển trong và quanh Ấn Độ Duơng ghi dấu của nô lệ và các hình thức thay đổi của áp bức duới các chế độ khác nhau và cuờng quốc thực dân."
Mùa hè vừa qua, một bài điểm sách "Afterlives" trên tờ Guardian viết rằng Gurnah yêu cầu chúng ta xét lại "cái gì có thể cứu vãn khi môt trong những hậu quả của chủ nghĩa thực dân là cố ý loại ra viễn cảnh châu Phi khỏi lưu trữ lịch sử? Làm sao chúng ta có thể nhớ, nếu chúng ta không biết cái gì đã bị xóa đi?"
Năm 2001, một bài điểm sách truyện "By The Sea" trên tờ Washinhton Post viết rằng tác giả "đã tạo một tiếng nói đáng kể, đủ cả khiêm tốn, khôn ngoan và trang trọng"
Truớc khi nghỉ dạy, Gurnah là giáo sư tại Đại Học Kent, ở Canterbury.
Giải thuởng văn học đuợc tặng để ghi nhận toàn bộ công trình của một tác giả - không phải cho một tác phẩm đặc biệt nào. Giải thuởng trị giá khoảng $1.14 triệu.
Mỗi năm, các viện sĩ Hàn Lâm Thụy Điển, các giáo sư văn học và ngôn ngữ, các nguời đã nhận giải Nobel và các chủ tịch hội văn sĩ trên thế giới đuợc mời để bí mật đề cử nguời đuợc nhận giải văn học, Nguời đoạt giải phải hội đủ quá bán số phiếu của các viện sĩ Hàn Lâm.