Tiểu Vũ
KHI NGƯỜI QUẢNG CÃI VỚI NGƯỜI QUẢNG…
Từ xưa nay "cãi" đã trở thành đặc sản của người Quảng, nên đã có câu vè:
“Quảng Nam hay cãi, Quảng Ngãi hay co, Bình Định hay lo, Thừa Thiên ních hết”.
Vì vậy chuyện này không cần phân tích bàn cãi sâu thêm nữa.
Nếu để ý bạn sẽ thấy, trong các cuộc thi hoa hậu không ai dám mời hai ông người Quảng cùng làm giám khảo, bởi chắc chắn hai ông sẽ cãi nhau đến sáng vì trái quan điểm với nhau khi đưa ra nhận xét về thí sinh.
Về ẩm thực các vùng miền, chúng ta thường thấy những cuộc thi về phở của người Bắc, bún bò của người Huế, hủ tiếu của người miền Tây nhưng tuyệt nhiên không có cuộc thi nào về mì Quảng. Vì người ta biết chắc chắn nếu tổ chức thì sẽ có cãi lộn giữa thí sinh với thí sinh, giám khảo với giám khảo về vụ "mì cá và mì gà mì nào ngon hơn".
Người Quảng cãi với thiên hạ thì ai cũng biết rồi, nhưng khi người Quảng cãi với người Quảng thì mức độ ác liệt đến độ "không cơ quan mô chịu nổi".
Và dưới đây là một vụ cãi tiêu biểu:
• Số là gần đây, nhạc sĩ Trần Quế Sơn vào Sài Gòn tổ chức họp báo giới thiệu liveshow "Cõi quê" - chương trình âm nhạc gồm những sáng tác của anh lấy cảm hứng từ thơ Bùi Giáng (cả hai đều là người Quảng).
Buổi họp báo có mặt các tay thuộc "trùm cãi" xứ Quảng như Mai Phúc, Lý Đợi, Lê Công Sơn, Lê Minh Hạ, Tiểu Vũ và nhiều cha nội nhà báo người Quảng mà tui không nhớ hết.
Dẫn chương trình là nhà báo Lý Đợi. Trước khi vào chương trình Lý Đợi cũng đã đưa ra cảnh báo rằng ở đây số lượng người Quảng đang chiếm đa số, nên anh chị cân nhắc trong lời ăn tiếng nói để tránh việc cãi nhau không cần thiết.
Buổi họp báo bắt đầu, Lý Đợi vô đề: "Thưa các anh chị, nhạc sĩ Trần Quế Sơn sinh ra tại huyện Quế Sơn, một vùng quê nghèo khó thuộc vùng sâu, vùng xa của tỉnh Quảng Nam Nhưng chính mảnh đất nghèo khó này đã nuôi nấng anh trở thành một nhạc sĩ rất nổi tiếng...vân vân và vân..."
Phần giới thiệu xong, nhạc sĩ Trần Quế Sơn hát tặng mọi người bài hát "Thưa các em miền Nam" (bài hát lấy cảm hứng từ một ý thơ của thi sĩ Bùi Giáng) không khí ấm cúng vui vẻ hòa đồng hẳn lên.
Tưởng như vậy là xong, bình yên không ai cãi. Thế nhưng, một số người Quảng ở dưới bắt đầu hầm hè bàn tán sôi nổi về những gì "thằng Lý Đợi vừa giới thiệu hồi nãy"...là "tồ lô" hết sức, "Quế Sơn răng mà nghèo bằng Tiên Phước được", "chừ ở đó đường sá ngon lành rồi mà hắn dám nói hoang vu..."Nói về nghèo thì phải nói tới Trà My mà thằng Đợi nói Quế Sơn là trật lất cù chìa hết..." Blabla...
Phần đặt câu hỏi là cơ hội cho các nhà báo lý sự. Anh Mai Phúc báo Công Luận (dân Quảng thứ thiệt) lập tức giơ tay.
"Trước khi đặt câu hỏi cho nhạc sĩ Trần Quế Sơn tôi xin nói rõ phần giới thiệu lúc nãy của anh Lý Đợi là không chính xác, tại sao anh nói Quế Sơn là vùng một vùng quê nghèo khó hoang vu của Quảng Nam. Tôi mới về nên biết rõ ở đây giờ phát triển ngon lành rồi...vân vân và vân vân..."
Giải thích qua giải thích cuối không ai chịu ai nhưng nhìn chung cũng "tạm bỏ qua" được vì đang họp báo, nhưng không chịu thua ai.
Tan họp báo mấy ông xứ Quảng lên Facebook lập một cái Group hẳn hoi rồi nhảy vô cãi liền mấy tháng trời xung quanh chủ đề "Quế Sơn có phải là huyện nghèo của Quảng Nam không"...Vụ cãi đến nay chưa có hồi kết.
Hay cãi chưa hẳn là một đức tính tốt, nhưng nó thể hiện tinh thần trách nhiệm, bản lĩnh và sự hiểu biết của người cãi. Trong cuộc sống, người Quảng không chỉ cãi với thiên hạ mà họ còn cãi với chính họ như là cách để giúp nhau tồn tại và phát triển. Cãi cũng là cách cùng dắt tay nhau đi tìm chân lý.....Nhưng chân lý thì còn lâu mới thấy, vì thế chắc chắn người Quảng sẽ còn cãi nữa.
Chính vì vậy Quảng Nam là nơi sản sinh ra nhiều nhà báo nổi tiếng như Huỳnh Thúc Kháng, Phan Khôi, Bùi Thế Mỹ, Lưu Quý Kỳ…Thế hệ sau nối tiếp là những nhà báo gốc Quảng lừng danh như Nguyễn Công Khế, Lê Hoàng, Võ Như Lanh, Nguyễn Văn Bổng, Trung Dân, Trương Duy Nhất, Huỳnh Bá Thành, Hoàng Hải Vân, Huỳnh Ngọc Chênh, Vu Gia, Ngô Thị Kim Cúc, Vũ Đức Sao Biển, Huỳnh Sơn Phước, Vũ Hạnh, Trần Ngọc Châu, Cao Vũ Huy Miên, Nguyễn Nhật Ánh, Tần Hoài Dạ Vũ, Lê Minh Quốc, Nguyễn Đình Xê, Mai Phúc, Đặng Việt Hoa, Lê Thị Nam Bình, Anh Khuê...
Nói đến làm báo thì phải nói đến tinh thần phản biện (cãi). Lịch sử ghi nhận năm 1922, chí sĩ Phan Châu Trinh đã cãi với... vua Khải Định bằng cách lên tiếng kể 7 tội của vị vua này, trong đó có 2 tội không thể dung tha là làm nhục quốc thể và phung phí của dân.
Tư tưởng phản biện của nhà báo Huỳnh Thúc Kháng cũng được công khai trên báo Tiếng Dân số 175 (1.5.1929): “Vì rằng ta không có quyền tự do nói những điều nên nói, mà ta lại có quyền tự do không nói những cái không nên nói”.
Năm 1930-1945, hai nhà báo đồng hương Quảng Nam là Huỳnh Thúc Kháng và Phan Khôi có cuộc bút chiến, tranh luận sôi nổi trên báo chí về truyện Kiều của Nguyễn Du. Sau đó, hai nhà báo này lại bắt bẻ nhau về chuyện “thơ mới”, cuộc cãi nhau này kéo dài nhiều năm.
Phan Khôi cũng là nhà báo nổi tiếng châm ngòi cho các cuộc bút chiến diễn ra trên khắp mặt báo đương thời.
Trong lịch sử, người Quảng Nam đã làm nên nhiều vụ cãi nổi tiếng. Năm 1908 diễn ra phong trào kháng thuế ở Trung kỳ, người dân Quảng Nam đã đứng lên “cãi lại” chính quyền thực dân Pháp và tạo ra phong trào chống thuế lan tỏa khắp Trung kỳ làm lung lay chế độ thực dân ở Đông Dương.
Cãi là một văn hóa đặc sắc của người xứ Quảng. Hãy phát huy và giữ gìn di sản quý giá này.
Tiểu Vũ.
* Bài nhận được qua một thân hữu chuyển nhờ phổ biến
