Nguyễn thị Cỏ May
Israel và Hamas đánh nhau:
giải pháp nào?
Hamas bất ngờ tấn công Do thái hôm 7 tháng 10/2023 vừa qua nhưng vẫn không phải là vụ xung đột võ lực đầu tiên mà đó chỉ là khởi đầu lại của một chu kỳ xung đột dài hạn giữa 2 nước. Ngay từ sau khi thành lập nước Do thái năm 1948, Do thái đã xung đột bất tận với Palestine và các nước Á-rặp láng giềng khác.
Theo ông Alain Dieckhoff, sử gia chuyện về tình trạng xung đột thường xuyên giữa Do-thái và Palestine, muốn hiểu nguồn gốc chiến tranh Do-thái và Palestine thì phải lui lại giữa thế kỷ XIX, với dự án thành lập một nước Do thái trên đất Palestine, ở sườn núi Sion của vùng đồi núi Jérusalem. Và cũng vì “dự án sioniste” này mà có từ ngữ “sionisme” (chủ thuyết thành lập nước Do thái) và « antisioniste » có nghĩa là chống thành lập nước Do-thái, … Nhưng sionisme còn là phong trào chánh trị do Théodor Herzl, một người do-thái gốc ở Vienne (Thủ đô nước Áo) lãnh đạo và có nhiệm vụ hệ thống hóa những ý kiến nhằm qui về một nước Do-thái đã thật sự thành hình.
Nước Do-thái ra đời gặp nhiều bất hạnh. Những người Do-thái ở Nga thường xuyên bị hành hung hàng loạt. Nhiều người Do-thái lo sợ cho rằng sự ra đời một nước Do-thái không phải là một viễn ảnh tốt đẹp.
Sau Thế chiến II, Palestine bị đề nghị chia đôi làm một nước Do-thái và một nước Á- rặp và Jérusalem theo một qui chế quốc tế. Thế là khối Á-rặp kịch liệt phản đối việc chia hai Palestine.
Chương trình chia hai nước liền được Liện Hiệp Quốc biểu quyết chấp thuận với đa số tuyệt đối. Về mặt pháp lý quốc tế, việc chia đôi như vậy đã được thông qua. Tới tháng 5 năm 1948, nước Do-thái chánh thức ra đời và đã chiếm hết 55% lảnh thổ Palestine. Còn Palestine thừa hưởng 45% bằng 2 thửa đất, dãy Gaza dưới thẩm quyền của Ai-cặp, và Cisjordanie lại sáp nhập vào Vương quốc Jordanie.
Nhưng đánh nhau không phải đợi tới lúc nước Do-thái ra đời mà đã bắt dầu ngay từ sau khi có kế hoạch chia đôi Palestine để có nước Do-thái vào tháng 11 năm 1947. Năm 1948, khối Á-rặp đánh Do-thái thì tình trạng lảnh thổ và dân chúng đã thay đổi. Qua năm sau, Do-thái thắng khối Á-rặp, nghia là « Do-thái ra đời và định hình bằng chiến tranh và sống còn cũng bằng chiến tranh (Alain Dieckhoff). Ngay cả lúc bình yên, Do-thái vẫn phải đặt mình trong tình trạng chiến tranh và như thế từ năm 1948.
Nguồn gốc phức tạp
Hamas tấn công Do-thái hôm 7/10 với cảnh rùng rợn giết người, phần lớn thường dân, người già cả và nhứt là trẻ con, đã làm chấn động lương tâm thế giới, nhưng vẫn không phải là điều lạ nếu hiểu ý hệ của Hamas và khối Á-rặp. Thật vậy, phải hiểu những hành động tàn ác dã man của quân Hamas là phản ứng hợp lý của họ từ lòng thù hận Do-thái từ những năm 1988.Đó là tinh thần chống do-thái của người hồi giáo đã có từ đầu thế kỷ XX và nó đã kích động khối Á- rặp trong chiến tranh 1948-1949. Đó là một thứ chủ thuyết kết hợp từ hai tư tưởng « quốc-xã với hồi-giao » (nazisme với islamisme) xuất hiện vào những năm 1939 và 1940.
Chủ thuyết này tự nguồn gốc đã chủ trương chối bỏ tính chánh thống của một Quốc gia Do-thái hoặc cả mọi chế độ không phải là hồi giáo (islamiste) mặc dầu chế độ đó được đặt trên lảnh thổ Palestine đi nữa. Khi tấn công Do-thái hôm 7/10, Hamas còn có ý nói rỏ là những dự án khủng bố khác cũng chỉ để phá vở những nổ lực ngoại giao nhằm giải quyết sự xung đột vì lảnh thổ và ý hệ đã có từ xưa. Nên sự tàn sát Do-thái trên xứ Do-thái hôm 7/10 chứng minh rỏ cường độ câm thù Do-thái của người Á-rặp hồi giáo. Và đó cũng là mục đích dài hạn của Hamas theo đuổi khi còn Do-thái trên đất Palestine.
Tiêu diệt Do-thái là những đam mê ý hệ làm sôi sục lòng hiếu sát của Á-rặp hồi giáo. Nó thể hiện không cần nhiều nổ lực. Theo người Hamas hiểu, sự thù hận người do-thái là một đức tính và Hamas đã tìm cách kết họp ý hệ và chánh sách làm một để lãnh đạo chiến tranh chống Do-thái từ nhiều thập niên qua.
Hamas ra đời cuối năm 1987 như là một nhánh « Huynh đệ hồi giáo » của Palestine. Hamas chống Do thái không phải chỉ là thù hận vì bị chiếm lảnh thổ mà còn là chánh nghĩa cao cả vì tôn giáo. Lý tưởng của Á-rặp là làm lại thế giới theo Hồi giáo : « Allah là mục đích, Mohamed là mẫu mực, Coran là Hiến pháp, thánh chiến là con đường phải theo và sau cùng, chết cho Allah là điều mong ước cao cả hơn hết » (Điều 8, Hiến chương Hamas, 1988).
Nhưng đừng quên trước và trong lúc Đệ II Thế chiến, tên á-rặp Hadj al-Husseini hợp tác với Nazi nhờ đã gặp Hitler năm 1941 và hắn chỉ huy lực lượng á rặp-palestine. Hắn còn hoạt động trong cơ quan tình báo nazi và cùng tổ chức sư đoàn hồi giáo SS hoạt động ở Nam-tư.
Hắn còn quả quyết với ông Joachim von Ribbentrop, Bộ trưởng Ngoại giao của Hitler, người Hồi giáo vốn là bạn thật tình của Đức Quốc xã bỡi vì họ tranh đấu chống lại ba kẻ thù : « người Anh, Do thái và cộng sản ». Theo hắn, chiến tranh là do « Tổ chức Do thái quốc tế » khai chiến và chinh tổ chúc này kiểm soát Huê kỳ và Liên-xô.
Bị chỉ định cư trú ở Pháp, tới năm 1946, al-Husseini trốn thoát và được Tổ chức Huynh Đệ Hồi giáo đón tiếp ở Le Caire như vị anh hùng. Hitler và Quốc-xã không còn nữa nhưng al- Husseini vẫn tiếp tục đánh Do-thái và lãnh đạo « Ủy ban tối cao á-rặp » ở Palestine, vứt bỏ không thừa nhận kế hoạch chia đôi Palestine, và, trái lại, hồi giáo hóa phong trào dân tộc.
Bốn mươi năm sau, Hamas phục hoạt lại chủ trương hồi giáo chống Do-thái của al-Husseini.
Từ Tổ chức « Huynh-Đệ hồi giáo » của Egypte và Gaza tới Iran, tất cả người hồi giáo đều cho rằng các tổ chức dân tộc và xã hội thế tục của Palestine và cả những nước á-rặp đều bất lực vì đã không thanh toán được Do-thái trong cuộc chiến 1967 và 1973.
Do gạt bỏ mọi thỏa hiệp với Do-thái, người ta thấy chỉ còn lại chủ thuyết chánh thống tôn giáo biến những xung đột lảnh thổ hoàn toàn thế tục trở thành thánh chiến để có cớ ngăn cấm mọi kết thúc bằng đàm phán.
Theo ông Meir Litvak, Giám đốc nghiên cúu về Trung đông và Phi châu của Đại học Tel- Aviv (Do-thái), Hamas nhấn mạnh rằng hồi giáo là tinh hoa của chánh nghĩa Palestine chống Do-thái. Vì thế, cuộc chiến đấu phải được hiểu như hai « thể tuyệt đối » không thể vượt qua : một thứ chiến tranh tôn giáo và đức tin, giữa hồi giáo và do-thái giáo và giữa người hồi giáo và người do-thái, chớ không phải chỉ là thứ chiến tranh thông thường giữa ngưới Palestine và người Do-thái. Đó là một thứ xung đột mang tính lịch sử, tôn giáo, văn hóa và đời sống giữa tôn giáo thật sự, đó là hồi giáo, đang chối bỏ mọi tôn giáo đã có từ trước và tôn giáo bị phế bỏ và bị thay thế, đó là Do-thái giáo.
Thật khó tìm được một giải pháp ổn thỏa cho cuộc xung đột giữa Hamas Hồi giáo và Do-thái. Có đề nghị hai quốc gia ở Palestine nhưng đã bị bác bỏ.
Vậy chẳng lẽ chỉ còn giải pháp duy nhứt là « một mất, một còn » ?
Nguyễn thị Cỏ May
