​​​​​​​Trong tháng tám vừa qua, sự thất bại của dân biểu Liz Cheney trong bầu cử sơ bộ của đảng Cộng Hòa nhằm vào chiếc ghế dân biểu tiểu bang Wyoming mà bà đã giữ từ năm 1917 có thể được xem là một trường hợp điển cứu về chinh trị nhiễu nhương thời mạt pháp hiện nay của nước Mỹ.

Cuộc chiến xâm lăng của Nga đánh vào Ukraine bắt đầu chính thức vào ngày 24-2, tính đến ngày 24-8 này đã kéo dài được đúng nửa năm, và chẳng bao lâu nữa sẽ được 200 ngày. Nhiều bậc thức giả cho rằng nhờ cuộc chiến bạo ngươc này người ta mới biết được bộ mặt thật của Putin, hiểu rõ hơn sự tàn bạo phi nhân của ông ta ngay cả với chính người dân của mình, người lính của mình, xem mạng sống của người đồng bào như cỏ rác – không nói gì đến người dân Ukraine. Tuy nhiên, thật ra thì Putin chẳng có gì khó biết, khó hiểu, nếu chúng ta nhìn bao nhiêu bạo chúa ở Điện Cẩm Linh từ mấy trăm năm qua. Và thực ra người ta đã có thể biết Vladimir Putin từ lâu, ít nhất là từ khi ông ta được Tổng thống Nga thời đó Boris Yeltsin cất nhắc lên làm thủ tướng từ năm 1999.

Mục đích của Putin là rõ ràng: “phục hồi” Ukraine là một nước chư hầu của Nga như thời còn đế chế Liên Xô hơn 30 năm trước; không cho chế độ Kyiv đi theo Tây Âu như những nước Đông Âu trưóc đây là chư hầu, là vệ tinh của Liên Xô (Ba Lan, Tiệp Khắc, Romania, Bulgaria, Đông Đức, Hungary). Putin vốn tưởng đánh chiếm Ukraine là chuyện “dễ ăn”. Quân lực Nga hùng hậu, vừa đông vừa trang bị vũ khí hiện đai, được điều động bởi chiến xa, đươc hỗ trợ tối đa bởi hỏa tiễn, đạn pháo, và không lực áp đảo bầu trời. Các nước Tây Âu trong NATO còn sợ, Hoa Kỳ còn né, huống chi Ukraine. Putin rất coi thường Tổng thống Ukraine, Volodymir Zelensky (Putin có tên cũng tương tự: Vladimir), chỉ mới đắc cử vào năm 2019, và từng lao đao, lảo đảo vì Tổng thống Mỹ thời đó Donald Trump siết viện trợ vì chuyện “riêng tư”…

Đây chính là dịp ngành canh sát phải nói thẳng: để bảo đảm sự an toàn cho cảnh sát, an bình cho người dân, nếp sống văn minh, an ninh cho đất nước, cho xã hội, cần phải chấm dứt chuyện buôn bán súng, thủ đắc súng sát thương của cá nhân. Chúng ta đang sống trong một thế giới toàn cầu hóa. Không có nước nào cho phép phổ biến loại súng này. Ngay cả những nước man rợ với trình độ dân trí thấp kém. Bởi vậy mà nhiều nước châu Âu có khuynh hướng cười chê đối với nước Mỹ, cứ bảo Mỹ hãy nhìn lại chính mình…

​​​​​​​Nhưng có người nói với tôi : Nếu Tàu cộng tràn sang VN, thì dân ta cũng sẽ chiến đấu ngoan cường như dân Ukraine. Tôi thì hơi hoài nghi, nên đáp lại là : Việt Nam mà có thể chế như Ukraine thì Tàu cộng vào  xâm lược có thể còn thảm hại  hơn cả Putin !Nên thể chế phải đi trước một bước ! Chứ như nhà mình thì nếu lãnh đạo theo Tàu thì ai sẽ xuống giao thông hào như Tổng thống Ukraine mà cổ súy cho ta cầm súng ?

Trong thập niên 2010s và mãi cho đến nay, thủ đoạn tuyên truyền của Nga - không những xảy ra tại Mỹ mà còn khắp nơi trên thế giới - tận dụng một loại công cụ cực kỳ hữu hiệu: nền tảng truyền-thông-xã-hội/social-mediaplatforms. Đây là chỗ hàng tỷ người dùng để liên kết với nhau, thu thập tin tức và hiểu biết những gì xảy ra trong đời sống. Những công ty như: Facebook, Twitter,Instagram, Tiktok và Reddit thu thập cả khối dữ liệu xuất phát từ mỗi một tươngtác (interaction) xảy ra.

Ngày 24 tháng 4 người dân Pháp đã chọn người lãnh đạo tối cao. Kết quả đã đúng như những cuộc thăm dò là ông Emmanuel Macron lãnh đạo đảng La République En Marche đã thắng cử với 58,54% phiếu bầu và Marine Le Pen đại diện đảng Rassemblement National đã về nhì với 41,46% số phiếu. Đây là những con số chính thức được Bộ Nội Vụ đưa ra ngày 25/4/2022. Không như Marine tuyên bố khi vừa có kết quả sơ khởi khi thấy hơn con số 41% một chút đã vội vã nói ngay mình được 43% !

Câu chuyện ngày xưa: Giá như chúng ta đừng “di tản chiến thuật” (hình bên trái) và “Cảnh tượng hôm nay” ở Ukraine (hình bên mặt) 

Cuộc bầu cử tổng thống Pháp ngày chủ nhật 10-4 đã tạo sự chú ý đặc biệt của giới quan sát chính trị quốc tế. Nói vắn tắt, người ta cảnh báo: “Coi chừng, Bạo chúa Putin của Nga sẽ đạt thắng lợi to lớn trong cuộc chiến xâm lược hiện nay của ông ta, không phải tại Ukraine mà tại Pháp!”. Bởi vì người ta nói rằng trong cuộc bầu cử vòng 1 của Pháp với tổng cộng 12 ứng cử viên, hai người dẫn đầu là đương kim Tổng thống Emmanuel Macron và bà chính khách cực hữu truyền thống Marine Le Pen. Chưa biết mèo nào cắn mỉu nào! Người ta e rằng bà Le Pen có thể thắng ông Macron ngay tại vòng 1 – hay qua vòng 2 (ngày 24-4) khi cuộc bầu cử chỉ còn lại hai người. Mà bà Le Pen từng nổi tiếng quốc tế vì năm 2017 bà từng ra tranh cử như năm nay, và thời đó, bà đã lên tiếng ca ngợi Putin như một người xứng đáng lãnh đạo châu Âu!

Tính đến ngày thứ ba 22-3, cuộc chiến xâm lăng vô cớ, ngang ngược và hung hiểm của Sa hoàng “Putin vĩ đại, khủng khiếp” (cho dù Putin viện dẫn đủ lý do cho cuộc “hành quân đặc biệt” này) cho quân Nga đánh vào nước Ukraine từ mọi phía đã bước vào ngày thứ 27. Một tháng trước, ngày 21-2, là ngày Putin “tuyên chiến” với Ukraine vì những nhà lãnh đạo ở Kyiv không chịu thần phục. Chỉ còn mấy ngày cuộc chiến này sẽ bước qua tháng thứ hai – cuộc chiến đẫm máu nhất, tàn sát nhất, bạo ngược nhất, phi nhân nhất đối với người dân vô tội, trong đó thành phần đông đảo nhất chính là trẻ em

Hình ảnh công an Nga đàn áp biểu tình chống chiến tranh xâm lược Ukraine của Putin. Ảnh CNN/ Bao nhiêu mất mát và hy sinh chỉ để lại một nước Nga nghèo.Nước Nga có một điểm chung là một nhóm tài phiệt cá mập giàu xụ trên đầu nhân dân. Phần lớn giới tinh hoa của Nga qua bao thế kỷ chẳng thích gì những giá trị của Tây Phương. Có thể là sự mặc cảm. Chính Thống Giáo Nga luôn cạnh tranh với Cơ Đốc Giáo. Sự thiếu vắng giá trị tự do trong xã hội làm người Nga luôn ngây ngất với lãnh tụ cho đến khi họ không có gì ăn vì những kẻ lãnh đạo điên rồ. Cứ nhìn năm 1917 và 1991 thì thấy rõ. Cuộc xâm lăng của Putin vào Ukraine sẽ chỉ cho người Nga thấy rằng họ sẽ nghèo hơn rất nhiều trong những năm tới. Chẳng ai cạp đất mà ăn được cho dù đó là đất thánh của một đế quốc tuy mênh mông nhưng đã là quá khứ.

Ngày thứ hai 21-2-2022 là một ngày lịch sử sang trang đậm nét cho thế giới chúng ta, cho dù từ đây những chuyện gì sẽ xảy ra, chúng ta sẽ đi đâu, về đâu, hầu như không ai thấy được. Chỉ có điểu biết chắc là cái thế giới toàn cầu hóa từ hai ba chục năm qua sẽ thêm phơi bày hiện trạng hỗn loạn của “thời mạt pháp”.

Thứ Sáu ngày 25/02, một ngày sau khi cuộc xâm lược của Nga bắt đầu, Volodymyr Zelensky, Tổng thống Ukraine, tuyên bố, “Ngày hôm nay, chúng ta đơn độc bảo vệ đất nước mình.” Đó là “khởi đầu của cuộc chiến chống lại châu Âu của ông Putin.” Tuy nhiên, những người châu Âu duy nhất tiến ra chiến trường là người Ukraine.

Lời người dịch: Ông Nouriel Roubini là giáo sư Kinh tế học hồi hưu, Phân khoa Kinh doanh Stern, Đại học New York, Kinh tế trưởng của Atlas Capital Team, Giám đốc điều hành của Roubini Macro Associates và đồng sáng lập TheBoomBust.com, Chuyên gia trong Hội đồng Cố vấn Kinh tế của Clinton và làm việc cho Quỹ Tiền tệ Quốc tế, Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ và Ngân hàng Thế giới. Trang web riêng là NourielRoubini.com. Ông còn là người điều khiển chương trình NourielToday.com.

​​​​​​​Trong những ngày năm hết Tết đến này, ký ức lại đưa chúng ta trở về với những ngày Tết Mậu Thân giặc giã tràn ngập phố phường. Câu chuyện lẽ ra đã không bất ngờ ập đến nếu chúng ta tiên liệu được nó sẽ xảy ra - là điều nghĩ lại chẳng khó khăn gì! Và chúng ta lại nhớ đến những ngày Tết xốn xang một thời. Xốn xang không biết cuộc chiến sẽ khốc liệt đến như thế nào; lãnh đạo Mỹ sẽ hành động như thế nào trong năm bầu cử; Dinh Độc Lập có đủ bản lĩnh, đàm lược để vượt qua được những thử thách quá lớn này chăng trước âm mưu xâm lược của Cộng Sản Hà Nội và ý chí lung lay của Washington; đất nước chúng ta đi về đâu, chúng ta sẽ đi về đâu và rồi sống sao đây… Những người Việt cao niên hẳn phải còn nhớ qua cái Tết Mậu Thân này, chúng ta mới thấy hai ông tổng thống và phó tổng thống của chúng ta, tuy từng cùng chung một liên danh trong bầu cử chỉ mấy tháng trước đó, thực ra xa cách nhau như mặt trăng, mặt trời; ông tổng thống thì chẳng bận tâm suy nghĩ chuyện gì có thể xảy ra khi có một kẻ thù nham hiểm, độc ác như Việt Cộng, cho nên bay về quê vợ (chẳng phải quê mẹ) ăn tết; Tổng thống Mỹ thì quá mệt mỏi vì cuộc chiến cho nên quyết định bỏ “Đại Xã Hội” của ông để về vườn sau khi mở cửa đón kẻ thù vào bàn “hòa đàm hai phe bốn phía”; còn Hà Nội thì cứ nói theo Hồ Chí Minh, “còn non, còn nước, còn người”, cho nên thí mạng gần cả trăm ngàn người, cả lính cả dân, cũng không sao. Dù sao, cũng “còn người”, chẳng sao nếu so với “sự nghiệp lớn”…

Trong tuần cuối của tháng giêng, có lẽ nhân vật thời sự nổi bật nhất là Sarah Palin. Có lẽ chẳng ai cần giới thiệu bà - cả đời công lẫn đời tư. Bà từng là thống đốc cua tiểu bang Alaska, rồi được Thượng nghị sĩ John McCain chọn làm ứng cử viên phó tổng thống cho ông trong bầu cử năm 2008, sau đó xuống dốc không phanh va cuối cùng là chuyện hai vợ chồng ly dị cách đây gần hai năm. ​​​​​​​Năm 2019, McCain qua đời, nhưng gia đình ông không mời bà Palin dự lễ tang. Trong hồi ký của McCain xuất bản tháng tư năm đó, ông nói rằng chọn bà đứng chung liên danh với ông là quyết định sai lầm lớn nhất trong đời.

​​​​​​​Trong những ngày đầu tháng giêng năm nay, hầu như nơi nơi người ta chỉ nói mỗi một chuyện, hay chỉ có mỗi một chuyện để nói: biến cố bạo loạn ngày 6-1 năm ngoái, một biến cố không những có tính lịch sử mà ngay trong hiện tại đang đe dọa sự sống còn của nền dân chủ Mỹ, trong không gian chính trị dường như người ta đang cảm nhận phảng phất mùi nội chiến.

Trước thềm năm mới 2022, chúng tôi muốn cùng với độc giả nhận biết về tài sản của thế giới trong thời COVID. Từ hai năm qua, thế giới đã và đang trải qua một cơn đại dịch khủng khiếp làm thế giới điêu đứng, khoảng 5.5 triệu người chết, nhiều nền kinh tế kiệt quệ, nhiều công ty kỹ nghệ và gia đình bị phá sản, nhóm người cực nghèo tăng thêm khoảng 120 triệu, nhưng thế giới lại tăng thêm 493 tỉ phú trong đó có ít nhứt 9 tỉ phú làm giàu nhờ thuốc chủng COVID. Càng trầm trọng hơn, trong khi người dân nhiều quốc gia giàu đã được tiêm 3 liều thuốc chủng và đang bắt đầu chủng liều thứ tư (Do Thái), thì trái lại, tại nhiều quốc gia nghèo chỉ có 8.5% người dân được chủng  thuốc.

Mấy lúc gần đây, các hệ thống thông tin lớn của Hoa Kỳ liên tiếp đưa ra những tin tức, bình luận không tốt cho tương lai nước Mỹ.- Palm Beach Daily News ngày 19/12/2021 nói rằng sự chia rẽ tại Hoa Kỳ là đe dọa lớn hơn cả Nga hay Hoa Lục. Nguyên do là vì người dân chia rẽ nhau kịch liệt và thiếu niềm tin nơi chính quyền. (U.S. divisiveness a bigger threat than Russia or China …by a critical divisiveness and lack of trust in government?). Bài báo này tức cười nhưng có lý vì nội thù nguy hiểm hơn ngoại thù. Nội thù thì anh em, cha mẹ, con cái, bạn bè, đảng này đảng kia giết nhau. Còn ngoại thù thì tất cả đoàn kết để chống lại.