Phan Anh
Nhật Bản phát triển loại vắc-xin COVID-19
hiệu quả “trọn đời”, chỉ tiêm một mũi duy nhất
Các nhà nghiên cứu tại Viện Khoa học Y tế Thủ đô Tokyo (Nhật Bản) đang phát triển một loại vắc-xin ngừa COVID-19 được cho là có thể cung cấp khả năng bảo vệ trọn đời, chỉ cần tiêm một mũi duy nhất, bảo quản được ở nhiệt độ phòng, dễ dàng vận chuyển đến những nơi xa xôi trên thế giới. Đây được xem là một bước ngoặt giúp thay đổi cục diện trong bối cảnh đại dịch đang bước sang năm thứ 3.
Theo nhiều nhà nghiên cứu, tiêm vắc-xin COVID-19 giúp làm giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh nhưng không hiệu quả trong ngăn chặn sự lây lan của virus. Khi các hãng dược phẩm gấp rút phát triển những liều vắc-xin bổ sung riêng cho từng biến thể ở thời điểm đại dịch bước sang năm thứ 3, cộng thêm việc hiệu quả của vắc-xin sụt giảm theo thời gian, thì việc một loại vắc-xin duy nhất có thể cung cấp bảo vệ trọn đời có thể được coi là một thông tin đáng chú ý.
Loại vắc-xin mới đang được phát triển bởi nhà nghiên cứu Michinori Kohara và nhóm cộng sự của ông, dựa trên loại vắc-xin từng được sử dụng trước đó là vắc-xin phòng bệnh đậu mùa.
Nhóm nghiên cứu sử dụng một dòng virus không gây bệnh nhưng thay thế một số thành phần protein của nó bằng một số thành phần từ protein gai (protein đột biến) của virus corona gây ra COVID-19.
Mặc dù việc tái kết hợp protein gai với một cơ chế khác là một chiến lược phổ biến được sử dụng trong quá trình tạo ra vắc-xin ngày nay, nhưng ông Kohara tin rằng vắc-xin của mình không chỉ cung cấp các kháng thể trung hòa mạnh, chỉ với một liều duy nhất, mà còn tạo ra khả năng miễn dịch tế bào mạnh mẽ, cung cấp sự bảo vệ trong dài hạn.
Các cuộc thử nghiệm tiến hành trên chuột chỉ ra rằng những con chuột đã tiêm chủng duy trì lượng kháng thể cao trong hơn 20 tháng, tương đương thời gian sống trung bình của chúng. Khi tiêm 2 liều, cách nhau 3 tuần, các kháng thể trung hòa trong cơ thể chuột thí nghiệm tăng gấp 10 lần.
Các thí nghiệm tương tự được thực hiện trên khỉ cho thấy vắc-xin đã bảo vệ chúng khỏi bị nhiễm virus vì mức độ virus trong cơ thể khỉ đã tiêm chủng vẫn thấp hơn giới hạn có thể phát hiện, dù ở thời điểm 7 ngày sau khi chúng nhiễm COVID-19.
Nhà nghiên cứu Kohara cho hay rằng loại vắc-xin COVID-19 bảo vệ “trọn đời” sẽ mang lại một lợi thế là gây ra ít tác dụng phụ hơn so với các loại vắc-xin khác đã được cấp phép sử dụng khẩn cấp. Ông cho biết rằng chủng virus gây bệnh được sử dụng trong quá trình chế tạo vắc-xin này không có khả năng tái tạo ở động vật có vú và sẽ gây ra ít phản ứng phụ hơn.
Các nhà nghiên cứu Nhật Bản đã thử nghiệm loại vắc-xin nêu trên chống lại 4 biến thể COVID-19 “đáng lo ngại” (theo phân loại của WHO – Tổ chức Y tế Thế giới) và nhận thấy rằng chúng phát huy tác dụng bảo vệ.
Ông Kohara nói với các phương tiện truyền thông rằng ông hy vọng loại vắc-xin mới này cũng có thể chống lại biến thể Omicron. Điều đặc biệt là vắc-xin trên có thể được bảo quản ở nhiệt độ phòng, dễ dàng vận chuyển và sử dụng ở các nước đang phát triển có khí hậu nhiệt đới.
Viện Khoa học Y tế Thủ đô Tokyo đã ký hợp đồng với nhà sản xuất thuốc trong nước tên là Nobelpharma để đưa vắc-xin nêu trên qua các thử nghiệm lâm sàng. Giai đoạn đầu tiên và giai đoạn thứ 2 của cuộc thử nghiệm lâm sàng trên người dự kiến chỉ bắt đầu vào năm 2023 trên 150 – 200 tình nguyện viên (bảo gồm cả người đã tiêm chủng đầy đủ và người đã nhiễm bệnh trước đó), tiếp đến là giai đoạn thử nghiệm cuối cùng nếu không có những kết quả gây lo ngại về hiệu quả và độ an toàn.
Nếu mọi việc diễn ra thuận lợi, theo dự kiến, vắc-xin COVID-19 bảo vệ “trọn đời” có thể được bán trên thị trường sớm nhất vào năm 2024.
Theo Japan Times,
Tokyo researchers work toward 'dream' COVID-19 vaccine that gives protection for life
