Hoàng Ngọc Nguyên
VẪN THÍCH TRÒ PHIÊU LƯU
“Chủ trương” của Trump: Làm cho người ta ghét, đừng làm người ta thương
Dưới thời Trump, người Mỹ gốc Á phải lên tiếng: Stop Asian Hate
Ngày bầu cử giữa mùa 8-11 vừa qua đang được xem là một biểu hiện của sức mạnh và hiệu quả của chế độ dân chủ của nước Mỹ. Tại những tiểu bang “chao đảo” (swing states), và ngay tại những nơi đảng Cộng Hòa vẫn có ưu thế như Pennsylvania, Nevada, Arizona, những ứng cử viên MAGA của Trump, nay còn được gọi là những người “bác bỏ bầu cử” (election deniers) nhưng vẫn tranh cử nhằm vào những chiếc ghế Hạ Viện, Thưọng Viên và thống đốc bang, đã bị những đối thủ Dân Chủ đánh bại. Donald Trump đã từng đe dọa dấy lên một “làn sóng đỏ” (red wave), nhưng chuyện không thành, cho nên đảng Dân Chủ vẫn nắm được thế đa số tại Thượng Viện, đảng Cộng Hòa tuy nắm được Hạ Viện nhưng khoảng cách sít sao (tính đến ngày 18-11, tỷ lệ là 218-212 – còn 5 ghế chưa có kết quả), và Dân Chủ giành được thêm vài ghế thống đốc tiểu bang. Chỉ ngày hôm sau, 9-11, Tổng thống Biden đã lên đài ca ngợi sự bền vững của giá trị nền dân chủ của nước Mỹ. Đương nhiên, ông đã phản ứng vội vàng, có tính chính trị.
Chỉ sau đó một tuần, Donald Trump một mình một ngựa lên sân khấu Mar-ra-Lago, tự đánh trống thổi kèn để độc diễn, thông báo mình sẽ ra tranh cử tổng thống vào năm 2024. Những ai vẫn hồ nghi về “giá trị thực tiễn” của chế độ dân chủ phức tạp của Mỹ nay lại có dịp nêu lên câu hỏi về tác dụng của dân chủ nước này: Tại sao một phần tử chính trị cặn bả như thế lại có thể múa may quay cuồng trên sân khấu, bất cần đạo diễn và bất kể khán giả, giống như những người bán thuốc dạo thời xưa và xem như nước Mỹ này chẳng có luật pháp?
Chẳng ai có thể quên được Donald Trump là tổng thống độc nhất vô nhị, đã hai lần “được” impeachment vì những tội có tính “phản quốc” rõ rệt (tìm cách thông đồng với Nga trong bầu cử năm 2016 để triệt hạ ứng cử viên Hillary Clinton, và tạo sức ép lên chính quyền Ukraine để phá hoại đối thủ của mình là ứng cử viên Joe Biden trong bầu cử năm 2020). Tội ác của ông ta càng thêm chồng chất với việc ông ta chủ mưu tổ chức bạo loạn đẫm máu ngày 6-1-2021 để bác bỏ kết quả bầu cử tổng thống năm 2020. Mặt khác, chuyện ông ta tìm cách soán đoạt những hồ sơ, tài liệu mà lẽ ra phải được lưu giữ tại Thư khố Nhà Trắng sau khi ông rời khỏi nơi này cũng là một chuyện lạm quyền phi pháp tai tiếng dơ bẩn. Bản chất của việc ăn cắp những tài liệu này thực ra vô cùng nguy hiểm cho đất nước vì trong đầu của ông ta là chuyện mua bán những tài liệu mật này.
Chính trị Mỹ là một chế độ dân chủ pháp trị vẫn được xem là lành mạnh. Cho nên, đặt câu hỏi cho nền dân chủ Mỹ, cho luật pháp nước Mỹ là chuyện bức bách thường tình. Chỉ có sự im lặng, bế tắc cua cơ chế dân chủ của Mỹ, của luật pháp nước Mỹ mới là chuyện chẳng thường tình! Dân chủ Mỹ lành mãnh thực chăng hay chỉ là “cơ hội chủ nghĩa” của thuyết “da trắng thưỡng đẳng”, “chủ nghĩa dân tộc Cơ Đốc”?
Chuyện ông ta bất ngờ tập họp một mớ người “cầm chuông” đến Mar-a-Lago để thông báo quyết định ra tranh cử lần thứ ba thật ra chẳng có gì đáng ngạc nhiên - nhất là đối với ông ta, một người sẵn sàng làm bất cứ chuyện gì tai tiếng. Donald Trump vẫn nghĩ mình là một “thiên tài ổn định” (a very stable genius) cho nên chuyện gì mình muốn cũng làm được và đều có thể tự mình làm, không cần ai giúp đỡ, tiếp tay. Thậm chí, vì “có bệnh”, nên ông ta vẫn thích làm những chuyện trái ý người khác, nhất là trái ý những người cố vấn của ông ta, hay nhũng người gần gũi ông ta.
Một vài câu hỏi?
Tại sao ông ta ra tranh cử? Từ lâu, người ta đã thấy ông ta muốn “làm lịch sử” và nay càng tin rằng ông ta có thể làm lịch sử với quần chúng MAGA sau lưng. Bởi vậy mà ông cứ hỏi làm thế nào ông có thể leo lên được Mount Rushmore để có mặt bên cạnh các tổng thống Washington, Jefferson, Lincoln, Roosevelt? Đó là chuyện chúng ta đều thấy từ lâu. Ông ta thua, thậm chí ngay cả khi không thua (2016), ông vẫn quen đổ cho bầu cử gian lận. Nay ông tranh cử lần thứ ba là chuyện đương nhiên, bởi vì trước mắt là chuyện tăm tiềng, tiền tài, chẳng kể tù tội. Thực tâm có thể ông ta nghĩ rằng nay với đảng Cộng Hòa MAGA “election denial” sau lưng, ông có thể thắng ông Biden trong năm 2024!
Tại sao lại chọn ngày 15-11 để thông báo chính thức? Trump vẫn nói lui nói tới sẽ chọn ngày lành tháng tốt để thông báo quyết đinh tái tranh cử hay không, cho nên ai cũng biết ông ta sẽ tái tranh cử. Câu hỏi là khi nào thì ông mở màn? Trump dự kiến những ứng cử viên MAGA, election-deniers sẽ thắng lớn trong ngày 8-11, đủ lực lượng để tập họp trong ngày 15-11 sau lưng ông ta và Trump sẽ chính thức công bố quyết định tái tranh cử lần thứ ba với một đảng Cộng Hòa MAGA hò hét ủng hộ. Tuy nhiên, cái viễn cảnh đó không thành vì làn sóng đỏ không có để tràn đến, cho nên nhiều người Cộng Hòa thất vọng không muốn Trump tụ họp “ăn mừng bầu cử” và thông báo chuyện tái tranh cử. Nhưng Trump vẫn đi tới vì đây là thời điểm đã nằm trong đầu Trump. Dù sao, Trump cần phản bác tức thì về kết quả bầu cử mà người Cộng Hòa nay đang đổ cho ông. Một lý do cho cuộc tập họp ngày 15-11 tại Mar-a-Lago chính là để nói đảng Cộng Hòa vẫn thắng lớn và Cộng Hòa MAGA càng thắng lớn. Dĩ nhiên, Trump sẽ chỉ nói đến những chiến thắng của các ứng cử viên Cộng Hòa tại những tiểu bang Cộng Hòa. Còn những thất bại hàng loạt tại những tiểu bang “chiến địa”, ông sẽ tảng lờ!
Tuy nhiên, Trump còn có những lý do “tiêu cực” và “tích cực” để nhóm ngày 15-11 và tuyên bố tái tranh cử. Một lý do “tiêu cực”: ông ta phải ra tranh cử càng sớm càng tốt để có lý do đình hoãn các cuộc điều tra pháp lý đang nhắm vào ông, từ chuyện chính trị bất chính, đến làm ăn bất lương, và quan hệ với phụ nữ bất kể. Một lý do “tích cực”: tuy là người tiện tặn, hầu như không hề có tiền cho từ thiên, ngân quỹ của ông không bao giờ dư giả nhiều: vì những khoản chơi bời phải trả cho thân chủ như Stormy Daniels chẳng hạn (rắc rối vì Daniels, tuy thế, hình như vẫn chưa xong), cũng như trả tiền cho biết bao luật sư đang đối đầu với biết bao vụ kiện.
Thật ra, ông Trump đang dính tới không biết bao vụ trọng án, cho nên đội ngũ luật sư của ông thuê dài hạn không bao giờ nghỉ tay – theo kiểu Elon Musk bắt nhân viên Twitter phải làm việc 80-90 giờ một tuần, và không được làm việc ở nhà. Theo tờ The New York Times, có ít nhất năm cuộc điều tra chính: (i) Điêu tra hồ sơ mật cất dấu ở Mar-a- Lago; (ii) Điều tra vụ bạo loạn ngày 6-1 tại Quốc Hội; (iii) Điều tra của Biện lý Manhattan District về chuyện gian lận thuế và những phạm tội tài chánh khác của Trump Organization; (iv) Điều tra về bầu cử tại Georgia: Trump có phạm pháp tìm cách đảo ngươc kết quả bầu cử ở Georgia hay chăng, và; (v) Vụ án dân sự của tiểu bang New York: Trump và con của ông ta có nói dối với người cho vay và bào hiểm về khả năng tài chánh của Trump Organization hay chăng.
Sớm ra tranh cử thì ông có thể sớm thu hút được tiền từ người ủng hộ. Nhưng khi sớm ra tranh cử ông còn tính dẹp bớt một số đối thủ trong đảng Cộng Hòa trong vòng sơ bộ. Ông đã từng nói: Nếu tôi ra, chắc chắn không ai được ra tranh chấp. Khi Trump tuyên bố tái tranh cử, trong đầu của ông không có hình ảnh Joe Biden mà là Ron DeSantis, Mike Pence, Mitch McConnell, những kẻ thù mới không đội trời chung với ông ta. Người ta đã nghe Trump trong suốt mấy ngày trước đó chửi rủa DeSantis, nhất là sau khi ông thống đốc Florida, “quê hương mới” của Trump, đã tái thắng cừ với tỷ lệ vang dội 19%. Mike Pence là phó tồng thống cho ông ta trong bốn năm, thế nhưng trong vụ bạo loạn ngày 6-1, Trump cho rằng nếu Pence có bị đám bạo loạn treo cổ thì cũng đáng đời. MitchMcConnell chủ tịch Cộng Hòa tại Thượng Viện từng hai lần giúp Trump sống sót trong nguy cơ luận tội ở Thượng Viện, nhưng nay bị Trump cho là RINO (Cộng Hòa giả hiệu), Trump cười ông ta có vợ là Mỹ gốc Á… Nhưng bà Elaine Chao từng là Bộ trưởng trong chính phủ Trump, chỉ từ chức ngay sau khi Trump chơi vụ 6-1. Bởi vậy mà trước đây ông McConnell đã cúi mặt nhân nhượng Trump trong hai vụ impeachment.
Giới truyền thông chính lưu, vẫn được Trump xem là “kẻ thù của nhân dân” (enemy of the people”, đã không tường thuật gì sự kiện này, nhưng đều có những bài phân tích về những điều bịa đặt, nói dối của Trump trong phát biểu tái tranh cử của ông ta. Chủ trương của giới truyền thông độc lập và cấp tiến ngày nay đã rõ ràng, cho dù ông ta có gọi đó là “kẻ thù nhân dân”: ngay tức thì vạch ra những gian dối, bịa đặt trong những phát biểu hay thông điêp của Trump. Và đương nhiên, trong bài phát biểu thông báo quyết định tái tranh cử, Trump phải nói dốí liên tục để (i) Đề cao thành tich của nhiệm kỳ bốn năm của ông ta (“built the greatest economy in the history of the world); (ii) Chỉ trích tình hình tồi tê trên mọi mặt hiện nay dưới thời Joe Biden; và (iii) Khoác lác về câu chuyện hoang đường: nếu ông ta đắc cử tổng thống năm 2024, ông ta sẽ làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại.
Một trong những bất lợi vô kể của Trump là người ta đã quen với việc Trump là người nói dối chuyên nghiệp. Ngay cả những người “cầm chuông” cũng biết thủ lãnh của mình, vì “đại sự”, cho nên “bắt buộc” phải nói chuyện bịa đặt vi sợ nói thật thì hỏng việc lớn. Một trong những lời nói dối vĩ đại nhất là người dân thiểu số (Mỹ da đen, Mỹ Latino, Mỹ gốc Á…) đã sống sung sướng vô kể, làm ăn “thịnh vượng” nhờ sự nâng đỡ của Trump vói người thiểu số. B.S.! Chưa bao giờ trong lịch sử cận đại người gốc Á bị kỳ thị như dưới thời Trump! Ngay cả một số người da đen cũng ghét người gốc Á! Trump nói láo nhiều quá, cho nên số người theo ông có thể ngày càng ít đi, hay số người cam kết sống chết với ông ta cũng ngày càng ít đi. Còn những người vốn biết Trump là người ưa nói láo, có ai nghe ông ta nói đâu mà báo chí phải chỉ ra chuyện ông ta nói láo cái gì!
Trump làm như ngày 15-11 vừa qua là “ngày bao hùng binh tiến lên”, xuất quân, đánh hồi trống ra trận. Tuy nhiên, có những sự vắng mặt đã nói lên những điềm không hay. Ông ta chuẩn bị cho ngày này đến cả vài tháng, nhưng tuy ba đời vợ, ba đời con, chẳng có đứa nào có mặt đề giúp ông gây dựng khí thế - ngay cả con gái rượu Ivanka, hay mấy cậu quí tử Eric và Donald Trump Jr…. Rồi ông cũng chẳng đưa ra được ai trong hàng ngũ cố vấn, phu tá của mình để cho người ta hiểu rằng không phải ông ta không có đầu óc. Rồi chăng lẽ không có ai đứng cạnh để làm ứng cử viên phó tổng thống mới thay thế ông cũ Mike Pence nay là kẻ thù mới? Và chẳng hiểu ông sẽ ra tranh cử vói danh hiệu Cộng Hòa hay MAGA, nhưng chẳng thấy nhân vật nào trong “đảng ta” đến với ông – cho dù trên sân khấu. Có lẽ Trump vẫn muốn chứng tỏ: một mình ông ta cũng đủ, không can ai có mặt!
Tuy nhiên, như nhận xét còn thiếu sót của BBC, Trump sẽ có sáu cái khó trước mắt:
Thành tích bốn năm của ông chỉ tạo được ấn tượng với ông. Đa số dân Mỹ nhìn lai đều thấy ớn.
Trong vụ bạo loạn 6-1, ai cũng thấy vai trò lãnh đạo khát máu và điên rồ của ông.
Kỷ lục những vụ án ông ta đang dính chặt ai cũng nhớ vì khó thấy có người thứ hai trong lịch sử, và chẳng ai tin đó là do đảng Dân Chủ dựng chuyện.
Đối thủ lần này không phải tay mơ vì có đảng Cộng Hòa chính thống sau lưng.
Quần chúng thật sư ngán “cầm chuông” vì ông ta thật sự quá dơ.
Bất cứ chuyện gì cũng có the xảy ra cho người đã trên 75 – mà nay ông đã gần qua 77.
Chúng ta nên nhớ cho đến ngày Thanksgiving năm nay, hai phụ nữ vẫn nhất quyết đến với ông, họ đi tới cho nên Trump vẫn phải tìm cách đi lui. Một là Stormy Daniels là một diễn viên rất chuyên nghiệp trên giường, nắm tẩy Trump đầy đủ; Thứ hai là bà E. J. Carroll là nhà báo mà Trump đã bị tố đã cưỡng hiếp bà cách đây hơn 25 năm.
Trump từng nói “Sống sao cho người ta ghét, đừng để cho bị ràng buộc vì ngươi ta thương mình”. Trump đã thành công trong lối sống đó, cho nên nay có thể ông ta đang lãnh đủ - từ từ rồi ông cũng biết.
Hoàng Ngọc Nguyên
