SORE LOSER!
Hoàng Ngọc Nguyên
www.saigonweeklyonline.com
Ngày thứ hai đầu tuần 23-11, tức gần ba tuần sau bầu cử, một nhóm gồm hơn 100 cựu quan chức an ninh quốc gia và cựu thành viên đảng Cộng hòa đã công bố lời kêu gọi các nhà lãnh đạo của Cộng Hòa hãy công khai yêu cầu ông Trump chịu thua và bàn giao chính quyền cho Tổng thống tân cử Joe Biden. “Chúng tôi tin rằng việc Tổng thống Trump từ chối thừa nhận cuộc bầu cử và cho phép chuyển đổi có trật tự đang tạo thành mối đe dọa nghiêm trọng đối với tiến trình dân chủ của Mỹ và an ninh quốc gia của chúng ta,” lời kêu gọi của các cựu quan chức này viết. “Do đó, chúng tôi kêu gọi các nhà lãnh đạo Đảng Cộng Hòa - đặc biệt những người trong Quốc hội - công khai yêu cầu Tổng thống Trump ngừng công kích chống dân chủ về tính toàn vẹn của cuộc bầu cử tổng thống”. Họ cũng lưu ý rằng Trump đã "không đưa ra được bằng chứng về gian lận trên diện rộng hoặc bất kỳ sự bất thường đáng kể nào khác" và gần như mọi vụ kiện do chiến dịch tranh cử của ông gửi trên nhiều bang đã bị bác bỏ. “Mặc dù một số lãnh đạo Cộng hòa đã ủng hộ Tổng thống Trump trong việc thách thức các khía cạnh của cuộc bỏ phiếu ở các bang khác nhau, vì lợi ích của đất nước, giờ đây họ nên phản đối mạnh mẽ những nỗ lực nguy hiểm và phi pháp của ông nhằm đe dọa các quan chức bầu cử bang và bóp méo quy trình của cử tri đoàn," lời kêu gọi viết. Và họ kết luận: “Bằng cách khuyến khích các chiến thuật trì hoãn hoặc giữ im lặng của Tổng thống Trump, các nhà lãnh đạo Đảng Cộng Hòa đã khiến nền dân chủ và an ninh quốc gia của Mỹ gặp nguy hiểm”.
Cũng trong ngày, hơn 150 nhà lãnh đạo doanh nghiệp kêu gọi Tổng thống Trump hãy nhượng bộ cuộc bầu cử, họ lo ngại quá trình chuyển đổi bị đình trệ đang làm tổn hại danh tiếng của Hoa Kỳ và cản trở nỗ lực hồi sinh nền kinh tế bị tàn phá bởi đại dịch. "Mỗi ngày mà quá trình chuyển đổi tổng thống có trật tự bị trì hoãn, nền dân chủ của chúng ta sẽ trở nên yếu hơn trong mắt chính công dân của chúng ta và tầm vóc của quốc gia trong nhãn quan toàn cầu bị giảm sút", theo một tuyên bố có chữ ký của 164 giám đốc điều hành được công bố. Họ nhấn mạnh: "Chúng ta không thể có một giây phút nào để lãng phí trong cuộc chiến chống lại đại dịch và để bắt đầu phục hồi và chữa lành đất nước của chúng ta". Bức thư này viết: "Nước Mỹ đang bị tàn phá bởi một đại dịch chết người với những hậu quả kinh tế và xã hội to lớn. Sự quân tâm và năng lực của các nhà lãnh đạo khu vực công và tư nên hoàn toàn tập trung vào việc đoàn kết đất nước của chúng ta để chống lại đại dịch, cấp viện cho những người cần, ngăn chặn sự gián đoạn kinh doanh và mất việc làm, và đầu tư vào phục hồi và phục hồi nền kinh tế của chúng ta." Bức thư cũng kêu gọi Cơ quan Quản lý Dịch vụ Chung giải tỏa quỹ để bắt đầu quá trình chuyển đổi. Người quản lý của cơ quan, bà Emily Murphy, đã cứ nói không thể làm như vậy vì các vụ kiện bầu cử đang chờ xử lý mặc dù phần lớn đã bị bác bỏ. Cần nhắc lại rằng trong khi các nhóm kinh doanh lớn nhất có truyền thống ủng hộ đảng Cộng Hòa, cả Hội nghị Bàn tròn Kinh doanh và Phòng Thương mại Hoa Kỳ đã nhanh chóng chúc mừng ông Biden một ngày sau cuộc bầu cử và khẳng định không có dấu hiệu nào cho thấy bất kỳ vụ kiện cáo nào sẽ thay đổi kết quả".
Ngày 23-11, người ta cũng hồi hộp theo dõi Hội đồng Tiểu bang Giám định (State Board of Canvasssing) ở Michigan ngày hôm đó quyết định đảng nào giành được phiếu cử tri đoàn của tiêu bang. Đến chiều, kết quả bỏ phiếu của bốn thành viên trong hội đồng được công bố, nhìn nhận chiến thắng của Joe Biden – có nghĩa là ông giành được 16 phiếu cử tri đoàn của Michigan. Hội đồng này có bốn người, 2 Dân Chủ 2 Cộng Hòa, cho nên đương nhiên là “găng” nếu kết quả là 2-2. Tình hình sẽ trở nên phức tạp, “một khủng hoảng hiến pháp tiểu bang”, đòi hỏi cả tòa án và bà Thống đốc can thiệp. Nhưng cũng may một thành viên Cộng Hòa khẳng định: nhiệm vụ của chúng ta là xác định kết quả, không phải tranh cãi. Thành viên kia thì cứ đòi chậm lại hai tuần. Với kết quả này, ông Trump hầu như không còn trông đợi gì ở những vụ kiện cáo ở các tiểu bang khác. Game over!
Tuần trước, Trump đã mời hai lãnh đạo dân cử ở Michigan để hỏi xem họ giúp được không, coi có cách nào đảo ngược tình thế ở Michigan chăng. Nhờ thế mà chúng ta mới phát hiện được trạng thái tâm thần của ông. Hiến pháp của nước Mỹ từ đầu đã xác nhận có hai loại phiếu: phổ thông và cử tri đoàn. Phiếu phổ thông ở tiểu bang sẽ xác định phiếu cử tri đoàn dành cho ai. Còn số nghị sĩ hay dân biểu ở tiểu bang chẳng có vai trò gì trong đó. Thế nhưng trong bước đường cùng, Trump hỏi mấy nhà dân cử Cộng Hòa ở Michigan có thể nào với ưu thế đa số, người Cộng Hòa quyết định số phiếu cử tri đoàn của tiểu bang Michigan được chăng – thay vì để cho phiếu phổ thông của người dân ấn định. Ông nghĩ rằng khi triền miên tranh tụng và bế tắc về quyết định số phiếu, thì đảng đa số có thể vào cuộc!
Tuy nhiên, sự việc lịch sử nhất trong ngày chính là bức thư của bà Emily Murphy, người điều hành Cơ quan Dịch vụ Tổng quát (GSA) chuyên trách tạo điều kiện chuyển tiếp chính quyền, gởi cho ông Joe Biden, bảo ông “Go ahead”. Bà cũng thanh minh thanh nga bà là người “độc lập”, không phải là người của Trump, và than phiền mạng sống, an toàn của bà và gia đình bị đe dọa. Khi xác nhận ông Biden là “apparent winner”, điều này có nghĩa ông Trump là “obvious loser” – cũng là điều Trump đã mặc nhiên thú nhận qua thư ông gởi cho bà Murphy, đồng ý bà tiến hành việc chuyển giao chính quyền cho ông Biden . Tòa Bạch Cung ngày sau đó cũng cho biết sẽ gởi cho ông Biden báo cáo hành sự hàng ngày của Tổng thống Mỹ, theo thông lệ bàn giao. Nhưng ông Trump vẫn chưa lên tiếng.
Vấn đề còn lại là câu hỏi Trump là “good loser” hay “sore loser”. Thứ ba, 24-11, thêm hai tiểu bang Pennsylvania và Nevada xác nhận Biden thắng cử. Ông Trump còn chờ gì nữa?
Đương nhiên, trên đời này, chẳng ai muốn thất bại, và chẳng ai muốn nhìn nhận mình đã thất bại. Huống gì Trump là một “thiên tài rất ổn định”, đương nhiên không bao giờ nhìn nhận thất bại. Trong đời, ông chưa một lần chúc mừng người thắng cuộc. Đúng ba tuần sau bầu cử, mọi dấu hiệu đều chỉ ra Biden đã thắng cuộc, nhưng Trump vẫn giữ im lặng một cách lì lợm. Đó là lý do người ta nói ông bỏ lỡ một cơ hội ngàn vàng làm một người thua cuộc biết điều để “chấn chỉnh” những “thành kiến”, “ác cảm” của những người đã không bỏ phiếu cho ông vừa qua.
Trước hết, bởi vì ông là người không biết nhìn sự thật. Ông chẳng thấy được, chẳng hiểu nổi về mặt “quan sát”, ông không thể thắng trong bầu cử năm nay. Năm 2016 ông thắng nhờ hàng triệu cử tri “Never Hillary”. Năm nay, không có cử tri “anyone but Joe”, nhưng có đông đào “Never Trumper”. Nói chung, đa số lớn người da đen, người Latino... bỏ cho Biden. Ngay cả người già cũng hết muốn bỏ phiếu cho Trump. Cử tri trẻ, lần đầu tiên, cũng quyết xuống đường hạ Trump. Đại dịch coronavirus cũng hại ông Trump vô kể, báo thù ông đã bỏ luống nó qua bao thời điểm thử thách. Thực tế đã cho thấy Biden đã hơn Trump đến hơn 6 triệu phiếu phổ thông. Ở những tiểu bang Trump đã may mắn thắng Hillary bốn năm trước, phước bất trùng lai: Michigan, Pennsylvania, Wisconsin, Arizona, Georgia...
Làm sao Trump có thể đảo ngược được những kết quả đó. Hệ thống bầu cử dân chủ của Mỹ đã có từ “thời thượng cổ”, và hai đảng đều đủ mạnh để bảo vệ quyền lợi của mình, chống sự lạm dụng, gian trá của đảng kia. Phải chăng Trump cứ nghĩ mình có Thượng Viện với đa số Cộng Hòa, có Tối cao Pháp viện với 6/9 do tổng thống Cộng Hòa bổ nhiệm (trong đó phần Trump là ba người), có khối quần chúng da trắng thượng đẳng sẵn sàng ăn cơm nhà vác ngà voi, vác súng ra đường ủng hộ ông; có một bầy lũ như Rudy Giuliani, Mike Pompeo, Lindsey Graham, Mitch McConnell... đủ mưu thần chước quỉ để đảo ngược kết quả bầu cử...Thời gian trôi qua đã đủ cho Trump thấy mưu định không thành. Bởi vậy mới có thư Trump gởi cho bà GSA, cho thấy ông như muốn nhìn nhận “ Người tính không qua trời tính”.
Xem chừng ông đã biết thời thế!
Nếu ông ngồi thêm một nhiệm kỳ nữa, ông chỉ có chết. Đó là điều những cố vấn thân cận nhất với ông phải đủ can đảm “Thưa Ngài”. Ông may lắm mới thua “trong vinh dự” như hiện nay. Nếu phải làm tổng thống nhiệm kỳ tới, bao nhiêu việc ông sẽ không đủ sức cáng đáng – và nước Mỹ sẽ tan nát. Đại dịch, kinh tế, tâm thần người dân, xã hội rã rời, quan hệ quốc tế của Mỹ bị cô lập trong một trật tự thế giới đảo điên.... Ông chẳng còn đầu óc nào để lo chuyện bên trong. Không nói gì đến chuyện bên ngoài. Nhất là ông đang bước vào tuổi 75 mà chính tâm thần của ông đang có vấn đề khiến giới khoa học tâm thần Mỹ đang lo lắng đêm ngày cho sự an toàn của đất nước...
It’s not easy to lose. Nhưng một khi đã thua, chẳng khó gì để làm một người thua cuộc biết điều. Cho dù có khi phải đóng kịch. Nhưng ông Trump lo gì, ông vẫn giỏi về ngành diễn xuất. Khi ông tỏ ra mình là người “nice”, ông chẳng mất gì cả, mà ít nhất còn có thể dạy cho hai thằng con trai lung lăng theo cách của ông biết rằng cuộc sống thực không phải như thế. Thượng nghị sĩ Alexander Lamar, Cộng Hòa, bang Tennessee, đã nhắc nhở “Trong đời sống công của ông, người dân sẽ nhớ những gì cuối cùng ông đã làm”. Nếu thực sự điên rồ nghĩ đến chuyện sẽ ra tranh cử trở lại năm 2024, ông cần thu hút thêm cử tri, đây chính là lúc ông để cho người ta nghĩ rằng “A, ông này nay cũng đã thay đổi” - qua điều cuối cùng ông đã làm trước khi khuất bóng.
Nhưng đó là vấn đề tư cách chính trị (civility). Ông đã thu hút biết bao nhiêu người cuồng tín qua cách ông đạp đổ văn hóa chính trị, xem nhẹ liêm sĩ (dignity) và khả tín (credibility), không cần chính trực (integrity) và ngay thực (honesty). Nói đơn giản theo cách người Mỹ: Bad habits die hard! Tật xấu khó bỏ.
Cho nên, ông vẫn chưa thèm lên tiếng.
Vì ông cứ mong: Để xem!
Để xem!
@www.saigonweeklyonline.com
