Hoàng Ngọc Nguyên
PUTIN THE GREAT!
SÁT NHÂN THỜI MẠT PHÁP
Tính đến ngày 3-6 vừa qua, cuộc chiến xâm lăng của Nga đánh vào Ukraine, nước láng giềng và từng là “đồng chí cật ruột” phía tây nam, đã tròn 100 ngày. Lúc khởi chiến, bạo chúa Nga Vladimir Putin “khiêm tốn” nói rằng đây chỉ là một “chiến dịch đặc biệt” (special military operation), ngụ ý rằng nó không kéo dài và quân Nga sẽ rút lui sau khi hoàn thành “nghĩa vụ quốc tế”. Tuy nhiên, Putin lại đặt ra những mục tiêu lớn lao tuy nghe rất khó hiểu: (i) “Giải giới” Ukraine, (ii) “Giải phóng” Ukraine thoát khỏi chế độ quốc xã. Hai mục tiêu nghe rất mơ hồ, rất khó hiểu, rất khó tưỏng tượng cho người nghe (làm sao có thể vào nước người ta và đòi “giải giới”, làm sao có thể chụp mũ cho một chế độ dân chủ được người dân bầu lên là “quốc xã” phát xít được – Ukraine có phải là Nga đâu) bởi vì chúng xuất phát từ sự tưởng tượng phong phú của người nói. Bởi thế mà sau 100 ngày, có thể khách quan nói rằng Putin đã thất bại hoàn toàn trong những mục tiêu ban đầu.
Mục đích của Putin là rõ ràng: “phục hồi” Ukraine là một nước chư hầu của Nga như thời còn đế chế Liên Xô hơn 30 năm trước; không cho chế độ Kyiv đi theo Tây Âu như những nước Đông Âu trưóc đây là chư hầu, là vệ tinh của Liên Xô (Ba Lan, Tiệp Khắc, Romania, Bulgaria, Đông Đức, Hungary). Putin vốn tưởng đánh chiếm Ukraine là chuyện “dễ ăn”. Quân lực Nga hùng hậu, vừa đông vừa trang bị vũ khí hiện đai, được điều động bởi chiến xa, đươc hỗ trợ tối đa bởi hỏa tiễn, đạn pháo, và không lực áp đảo bầu trời. Các nước Tây Âu trong NATO còn sợ, Hoa Kỳ còn né, huống chi Ukraine. Putin rất coi thường Tổng thống Ukraine, Volodymir Zelensky (Putin có tên cũng tương tự: Vladimir), chỉ mới đắc cử vào năm 2019, và từng lao đao, lảo đảo vì Tổng thống Mỹ thời đó Donald Trump siết viện trợ vì chuyện “riêng tư”…
Thế nhưng như mọi người đều đã biết, bạo chúa nay đã hiểu chẳng phải ông muốn gì cũng được. Khi nói “giải giới” Ukraine, Putin đã để lộ bộ mặt đế quốc, xem Ukraine như một thuộc địa. Khi Putin đòi “lật đổ chế độ quốc xã” ở Ukraine, người ta thấy ngay một sự vu cáo thô bạo của một bạo chúa đã và đang dựng lên một chế độ quốc xã ở Moscow từ hơn 20 năm qua. Putin những tưởng quân đội Nga chỉ cần mấy ngày cũng đủ “làm thịt” chế độ Zellinsky và dựng lên chế độ tay sai ở Kyiv, sau đó sẽ rút quân. Người ta nói “Biết người, biết ta, trăm trận trăm thắng”. Điều khá lạ lùng, tuy có gốc là tình báo, Putin dường như chẳng biết mình là ai và kẻ địch sức mạnh như thế nào. Cho nên, những điều ông mộng tưởng không chỉ trong ‘thuở ban đầu” mà còn về sau này, chẳng có gì thành.
Bạo chúa đã hầu như im lặng trong hơn ba tháng qua. Điều này đã nói lên những gì ông ta không muốn thổ lộ. Câu chuyện xâm lăng Ukraine không phải chỉ vài ngày như bạo chúa tưởng mà sau vài tháng cũng chưa xong và chẳng biết khi nào xong với kết thúc như thế nào.
Theo những số liệu được phía Ukraine đưa ra, tính đến đầu tháng sáu Nga đã mất 30.000 lính, và số bị thương có thể không dưới 50.000. Đáng kể hơn nữa là đã có 12 tướng lãnh tử trận. Những con số tổn thất nhân mạng này rất cao, cho thấy Putin chẳng hề nao núng trước “hàng hàng lớp lớp” người trẻ đang nằm xuống vì cuộc chiến tàn bạo vô nghĩa vô cớ ông ta gây ra. Như tất cả những bạo chúa khác xem mạng người như cỏ rác, cho dù là người của mình, Putin nói đó là những người đã hy sinh cho đất nước, làm cho chúng ta nhớ bác cũng từng ca: “Còn non còn nước còn người; Thắng giặc Mỹ ta sẽ xây dựng hơn mười ngày nay” (Ý của bác là rõ ràng: Miền Bắc “xã hội chủ nghĩa” chưa đến được thiên đàng cộng sản, thời đó đang đói rét kinh niên, nhờ cuộc chiến xâm lăng ở Miền Nam làm cho giảm nhu cầu ngô khoai, và người dân sợ cũng không còn dám kêu ca nữa). Chẳng thế mà Putin đang tính chuyện động viên từng phần và “khuyến khích” cả thành phần trên 40 có kinh nghiệm tham gia quân đội cho công cuộc chiến tranh “bảo vệ đất nước”. Về thiệt hại quân sự, Nga đã mất 207 máy bay, 174 trực thăng, 1.330 xe tăng, 628 súng đại pháo, và hơn 3.000 xe thiết giáp. Đương nhiên, những con số này không phải chính xác 100%, nhưng vẫn khả tín ở chỗ Nga nay phải thay đổi mục tiêu!
Thiệt hại quân sự, người và vũ khí, nặng nề như thế chỉ trong vòng 100 ngày, Putin đương nhiên không màng, miễn “được việc”, thế nhưng ông ta được việc gì? Quân Nga đã từ bỏ những mục tiêu ban đầu, ít nhất về mặt chiến thuật nếu không phải là chiến lược. Nga từng nhắm vào ba thành phố chính yếu: thủ đô Kyiv, Kharkiv và Odessa. Nhưng nay lính Nga đã phải rút khỏi hai mặt trận Kyiv và Kharkiv. Và cũng không đến gần nỗi thành phố biển chiến lược Odessa. Giấc mộng bắt Zellinsky đưa tay chịu trói và cắm cờ Nga lên thủ đô Kyiv hoàn toàn tan ra mây khói.
Nay đương nhiên Putin thất vọng vì mình chẳng biết người, chẳng biết ta nhiều lắm. Thí dụ như ông ta nay mới nhận ra rằng không phải quân Nga là tinh nhuệ, là vô địch thế giới. Trái lại, đào ngũ, trốn lính, “hồi chánh” ngày càng đông. Chỉ một nước Ukraine mà Nga vẫn không khuất phục được cho dù đã tung ra toàn bộ sức mạnh của một cuộc chiến “qui ước” (không vũ khí hóa học, hạt nhân). Đã đành Ukraine được toàn bộ phương Tây yểm trợ tối đa, không điều kiện, bất chấp Putin đã cảnh cáo, đe dọa nhiều lần, nhưng Nga đã chơi tổng lực, trong khi phương Tây chỉ giới hạn ở chỗ giúp Ukaine phòng thủ diện địa để khỏi đụng chạm trực tiếp với Nga.
Nhưng điều bất ngờ lớn nhất cho Putin chính là sức kháng cự của quân dân Ukraine và sự lãnh đạo đất nước dũng cảm của Tổng thống Zellinsky. Chính ông Zellinsky đã kéo khối NATO về phía Ukraine mặc dù Ukraine không phải là thành viên của Tổ chức Minh ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), thay vì NATO kéo ông ra khỏi Ukraine. Phương Tây vẫn nghĩ ông sẽ bỏ chạy, và Ukraine sẽ nhanh chóng rơi vào tay Nga, nhưng Zelinsky đã nói với Joe Biden thẳng thừng: “Không! Tôi sẽ chẳng đi đâu cả!” và để có thể chiến đấu tới cùng, một tấc đất cũng không nhượng cho Nga, Ukraine chỉ cần khối NATO viện trợ vũ khí cần thiết - kịp thời và đầy đủ. Và sức cầm cự cùng quyết tâm của Zelinsky lãnh đạo dân quân Ukraine đã 1àm cho phương Tây sáng mắt và hiệp lực tối đa giúp Ukraine trên ba mặt: cứu trợ người tỵ nạn, nay đã đến con số 5 triệu người trong tổng số 44 triệu dân; không ngừng tìm cách viện trợ quân sự thích đáng, kịp thời cho Ukraine – là một thử thách lớn cho phương Tây, và; lên án và tìm mọi cách trừng phạt Putin và bè lũ ở Moscow bằng những biện pháp chế tài kinh tế, tài chánh nặng tay…
Phương Tây hẳn phải ngạc nhiên trước hai điều: (i) Sự táo tợn của Putin bất kể mùa đại dich toàn cầu và suy thoái kinh tế trên khắp thế giới; (ii) Sự kháng cự quyết liệt phô bày quyết tâm của người dân Ukraine, qua lãnh tụ Zelinsky: thà chết, không chịu mất nước. Nếu đọc kỹ lịch sử hai nước Nga và Ukraine, chúng ta sẽ không ngạc nhiên hay bớt ngạc nhiên. Nước Nga là một nước của bạo chúa, mang danh hiệu đại đế. Bạo chúa là một tên giết người không gớm tay (anh chị em, quần thần…) và chuyên lo “mở mang bờ cõi” bất kể thời gian, bất kể sinh mạng người lính, người dân, để cho nước Nga được tiếp xúc với thế giới bên ngoài như một đế chế. Nga ngay từ thời trước Cách mạng tháng Mười (1917) cũng không bỏ Ukraine. Dưới chế độ Liên Xô, Nga càng nắm chặt Ukraine. Cho nên lẽ ra phương Tây phải thấy trước những gì đã xảy ra dưới thời Putin, phải hiểu những gì được báo hiệu qua hàng loạt biến cố ở Chechnya (1999), Grudia (2008) và Crimea. Nhưng các quan sát viên và chính giới phương tây đều mù mịt cả trong chuyện này - kể cả cựu Tổng thống Obama thời đó.
Ukraine cũng có một lịch sử cay đắng, cả đời chỉ phải lo chống sự đô hộ của bên ngoài. Người Nga hay tìm đến Ukraine để tìm sự thoải mái thời tiết, khí hậu, chính trị, nhưng dân Ukraine không hề muốn đến với Nga và là dân Nga. Khi còn là thành phần Liên Xô, họ đã bị Stalin bỏ rơi, bạc xử, tàn sát! Bởi thế, sau khi Liên Xô tan rã, Ukraine tách ra ngay!
Putin cũng có hai điều ngạc nhiên trước sự kháng cự của Ukraine. Tin tức tình báo mà ông trùm đã nhận được thì Ukraine đã sẵn sàng trở lại với Nga vì những con ngựa thành Troy Nga đặt bấy lâu nay ở Kyiv. Nhưng không! Tinh thần quật cường của dân Ukraine là điều mà ông Putin ngu xuẩn không hiểu được! Điều ông cũng không ngờ được là chính nhờ ông mà NATO thể hiện được một sự đoàn kết tuyệt vời, đứng chung trên một mặt trận dứt khoát xem Nga là một thế lực xâm lược phải chận đứng. Rõ rệt, Donald Trump đã không hoàn thành được sứ mạng của Putin giao phó. Mỹ đã có thái độ dứt khoát khi Joe Biden goi Putin “He’s a killer”, và NATO chẳng những vẫn nguyên vẹn, chẳng sứt mẻ tí nào mà nay sắp có thêm hai hội viên mới có tính chiến lược: Thụy Điển và Phần Lan.
Nay thì bạo chúa đã “khiêm tốn” chuyển qua vùng Đông Ukraine và tập trung vào nỗ lực chiếm Donbas để lấy tiếng. Đây là một vùng vốn có lực lượng ly khai với Nga sau lưng. Giới quan sát cho rằng Putin sẽ để Nga ăn dầm ở dề trên vùng đông Ukraine để hiện thực hóa chuyên sở hữu những vùng đất Ukraine Nga đã chiếm đóng. Tồng thống Zelensky đã nhìn nhận Nga đã chiếm đến 20% lãnh thổ Ukraine nhưng ông sẽ không nói chuyện với Nga cho đến khi Putin trả lại những đất đai đó. Và Ukraine sẽ chiến đấu tới cùng để lấy lại lãnh thổ của mình. Các trọng điểm hiện nay chính là các thành phố tuyến đầu quan trọng ở donbas mà Ukraine đang cố thủ: Severodonetsk, Lysychansk, và các thành phố khác. Zelensky cũng nói “Có chuyển biến tích cực ở vùng Zaporizhzhia, nơi chúng tôi đang tìm cách phá vỡ kế hoạch của quân chiếm đóng. Chúng tôi cũng đang từ từ tiến quân ở Kharkiv, giải phóng nơi này. Chúng tôi đang tăng cường phòng vệ theo hướng thành phố Mykolaiv”. Nhưng sự thực thì Ukraine đang tan tác, nhiều thành phố đổ nát, nơi nơi là gạch vụn, người dân có nơi đã hết sức chịu đựng, có nơi bị quân Nga bắt di dân qua Nga… Tại vùng Donbas, mỗi ngày có đến 200 quân Ukraine tử trận! Ukraine vẫn ngày đêm yêu cầu phương Tây tăng cường nhanh chóng vũ khí hiện đại hơn để đánh bại quân Nga. Chẳng thể có thảm kịch thời đại nào lớn hơn.
Nước Nga đang khốn đốn vì những biện pháp chế tài của phương Tây. Người ta cũng nói có thể có thay đổi chế độ ở Nga vì tình hình kinh tế, chiến sự và giới quân sự, tình báo và tài phiệt Nga đều lo sợ và bất mãn… Nhưng xem chừng Putin không biết, không sợ gì những chuyện đó. Ông thích thú nhìn những khốn đốn của Ukraine. Ông đắc chí trước sự tập họp đông đảo của khối NASTO nhưng không làm được gì Nga. Ông gật gù trước những tin tức về suy thoái và lạm phát phi mã ở Mỹ đang làm người dân khốn đốn, và vững niềm tin người bạn ông ta vẫn đỡ đầu rồi đây sẽ trở lại Tòa Bach Ốc.
Và Vladimir Putin đã cao hứng tự so sánh mình với Peter Đại đế, một quốc vương Nga từ cuối thế kỷ 17 (1682-1725), để biện minh cho cuộc xâm lược Ukraine của Nga. Trong một lần tới một cuộc triển lãm dành cho Hoàng đế đầu tiên của Nga, Putin đã xem cuộc tấn công chinh phục Thụy Điển của Peter Đại đế vào thế kỷ 18 với cuộc xâm lược quân sự ngày nay của chính ông vào Ukraine. Putin lập luận rằng Peter Đại đế không phải xâm lăng, mà là chiến đấu giành lại lãnh thổ hợp pháp thuộc về Nga. Ông nói cuộc chiến ngày nay ở Ukraine cũng thế, các hành động quân sự gần đây của Nga - nơi quân của ông đã phá hủy các thành phố của Ukraine và giết hàng nghìn đàn ông, phụ nữ và trẻ em vô tội - là chính đáng, bởi vì Ukraine không phải là một nước có chủ quyền hợp pháp, mà trên thực tế chỉ là lãnh thổ của Nga. "Tại sao đại đế đến đó? Ông giành lại lãnh thổ cho đất nước. Có vẻ như định mệnh của chúng ta cũng là giành lại lãnh thổ và bảo vệ chủ quyển nếu chúng ta đồng ý rằng những giá trị cơ bản này là nền tảng cho sự tồn tại của chúng ta, và chúng ta sẽ thành công trong giải pháp cho những nhiệm vụ ở phía trước”. Putin cũng nhấn mạnh ban đầu các nước châu Âu cũng không công nhận St.Petersburg là của Nga, coi đó là tình hình hiện tại ở các vùng lãnh thổ Ukraine do Nga chiếm đóng, bao gồm cả Crimea, mà Mỹ và các đồng minh châu Âu không thừa nhận là của Nga.
Thực ra, Nga đang tấn thoái lưỡng nan, trong khi Ukraine chỉ có một con đường đi tới. Cho nên năm 2022 tuy chỉ còn sáu tháng, nhưng đó là sáu tháng ròng rã trong lịch sử nhân loại thời nay.
Hoàng Ngọc Nguyên
