Hoàng Ngọc Nguyên
MAGA LÀ CÁI NGHIỆP CỦA NƯỚC MỸ
.png)
Tối ngày thứ năm 1-9, có lẽ nhiều người Mỹ đã trải qua một cơn ác mộng về nền dân chủ Mỹ sau khi theo dõi bài diễn văn của Tổng thống Joe Biden tại một hội trường lịch sử ở Pennsylvania. Sau khi ông Biden kết thúc phát biểu của mình mà mục tiêu chính ông nhắm đến một cách công khai là cựu Tổng thống Donald Trump, thì Trump lên tiếng phản pháo. Và Dân biểu Kevin McCarthy, chủ tich khối Cộng Hòa thiểu số tại Hạ Viện, cũng đã có bài phát biểu lên án ông Biden làm “thương tổn linh hồn nước Mỹ”. Nhiều người quan tâm về chính trị nước Mỹ cứ sợ rằng nước Mỹ đang ở trên bờ vực nội chiến. Cũng có người nhún vai, cho rằng dân chủ nước Mỹ trước sau vẫn như vậy. Sự thực thì chúng ta đang đứng trước một sự đình đốn, rệu rả của dân chủ nước Mỹ từ mấy năm qua, một thử thách ngày càng có tính cách sống còn.
Bài nói chuyện của ông Biden trong khung cảnh rất trang trọng tại Hội trường Độc lập ở trung tâm thành phố Pennsylvania, là nơi Tổng thống Abraham Lincoln từng đọc bài diễn văn lịch sử “A house divided against itself cannot stand” để cảnh báo về sự xung khắc quyết liệt của nước Mỹ trước vấn đề nô lệ da đen khi ông đắc cử vào Thượng Viện Mỹ năm 1858, đã mang âm hưởng một lời cảnh báo về sự đe dọa đối với nền dân chủ nước Mỹ trước âm mưu gây rối của Trump và “người Cộng Hòa MAGA” (Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại) theo ông ta đang gây nguy cơ đe dọa nền dân chủ tuy chẳng non trẻ gì nhưng thừa sự lạc hậu của nước Mỹ.
Lâu nay, Biden đã hầu như im lặng để cho Trump múa gậy vườn hoang, bởi vì ông còn bận tâm trước những vấn đề quốc gia đại sự như kinh tế, y tế, giáo dục, quốc tế… Nay thì đã đến lúc ông có thể lên tiếng và phải lên tiếng. Trong vài tháng qua, một số dự luật quan trọng có dấu ấn của ông đã được thông qua cho dù phía Cộng Hòa vẫn tẩy chay hầu như 100%. Tình hình kinh tế đã khả quan hơn nhiều về số công ăn việc làm mới, tỷ lệ thất nghiệp, khiến cho những lo ngại về lạm phát và suy thoái được đẩy lùi. Một luật về y tế nhằm kiểm soát giá dược phẩm cho những người có Medicare đã được ban hành. Những người mang nợ chính phủ về tiền học đã được trợ giúp trong khoảng $10.000-20.000… Và quan trọng hơn cả, chỉ còn hai tháng nữa là bầu cử giữa mùa, người ta lo ngại đảng Dân Chủ co thê mất thế đa số khá mong manh hiện nay tai lưỡng viên Quốc Hội, cho nên ông Biden không thể đứng ngoài cuộc vận động được - nhất là giữa khi Trump đã đạt được một số thắng lợi trong việc đưa thêm người của mình đại diện phía Cộng Hòa tranh cử vào Hạ Viện và Thượng Viện hai tháng tới đây.
Trump vẫn gây nhiễu loạn chính trị ngay cả khi ông ta đã về vườn sau khi thất bại trong cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 11 năm 2020 nhưng ông ta cho đến nay vẫn không chịu nhìn nhận thua cuộc, cứ lèm bèm “bầu cử bị đánh cắp”. Hạ Viện từ hơn một năm qua đã tiến hành cuộc điều tra ông ta chủ mưu gây bạo loạn ngày 6-1 để đảo ngược kết quả bầu cử tổng thống; tiểu bang Georgia cũng đang điều tra Trump về tội chủ mưu ngụy tạọ kết quả bầu cử để cho Trump có hơn số phiếu của Biden ở tiểu bang này. New York tiếp tục điều tra Trump về tội trốn thuế và khai man qua Trump Organization của ông ta… Mới đây nhất là cơ quan FBI đã xin được tòa án cho lệnh để tiến hành lục soát và tịch thu những hồ sơ, tài liệu của Tòa Bạch Ốc mà ông ta đã phi pháp lấy đi và mang về Mar-a-Lago làm của riêng cho dù đã nhiều lần cơ quan thư khố tống thống cua Tòa Bach Ốc đã đòi hỏi nhưng ông ta chỉ trao trả một phần. Một con người bất hảo như thế mà vẫn có đông đảo người trong đảng Cộng Hòa tôn vinh đến mức họ trở thành một quần chúng “Cộng Hòa MAGA” đông đảo khiến cho ngay trong đảng Cộng Hòa ngưòi ta còn sợ. Huống gì những người trong đảng Dân Chủ đối nghịch. Cuộc bầu cử vào đầu tháng 11 là một trắc nghiệm rất quan trọng đối với chinh trị nước Mỹ.
Ông Biden nói rằng “chủ thuyết chính trị” MAGA quá khích của Trump đe dọa nền dân chủ nước Mỹ, những người ủng hộ chủ nghĩa MAGA cực đoan “quyết tâm đưa đất nước này đi thụt lùi”. Chủ điểm của bài nói chuyện của Biden là “Tái dựng linh hồn nước Mỹ” . Ông nói ông không lên án tất cả 74 triệu người đã bỏ phiếu cho Trump cách đây hai năm. Chẳng phải người Cộng Hòa nào cũng là “Cộng Hòa MAGA”, thậm chí đa số người Cộng Hòa cũng không phải là MAGA. Nhưng điều hiển nhiên là đảng Cộng Hòa ngày nay đang bị ngự trị, lèo lái và áp chế bởi Donald Trump và Cộng Hòa MAGA, “những người sẵn sàng xuống đường bạo loạn, đó chính là mối đe dọa cho đất nước này”. Ông cũng chỉ ra rằng quần chúng theo Trump cứ cho rằng những người tấn công vào tòa nhà Quốc Hội Capitol Hill năm ngoái là ái quốc, không phải là những kẻ nổi loạn. Ông nói: “Lâu nay chúng ta vẫn tự nhủ là dân chủ nước Mỹ được an toàn. Nhưng sự thực không phải thế. Chúng ta phải bênh vực, phải bảo vệ, phải đấu tranh cho nó. Mỗi chúng ta và tất cả chúng ta”.
Thực ra, diễn văn của Joe Biden chỉ nhằm vào cử tri Dân Chủ chủ yếu tại Pennsylvania, thúc giục họ đi bầu trong bầu cử giữa mùa gay go, và do đó ông phải chỉ cho họ thấy sự nguy hiểm của tình thế chinh trị hiện nay. Tuần trước đó, ông cũng có dịp nói Trump và quần chúng MAGA của ông ta đang muốn áp đặt một chế độ phát xít nửa vời (semi-fascism) ở nước Mỹ. Và chắc chắn Trump phải phản ứng “tích cực” trưóc sự tấn công của BIden. Cho nên ông cựu tổng thống đã gọi tổng thống đương nhiệm là “enemy of the state”. Trump vẫn quen gọi những người ông ta không ưa là “kẻ thù của nhân dân”, ví dụ như báo chí, truyền thông dòng chính, đảng Dân Chủ, để khích động “đấu tranh giai cấp” nơi quần chúng “cuồng Trump”. Ông ta gọi cuộc điều tra của Hạ Viện về vai trò chủ mưu của Trump trong cuộc bạo loạn ngày 6-1 là “săn bắt phù thủy” (witch hunt); cuộc khám xét nhà Trump ở Mar-a-Lago của FBI là có “lý do chính trị, phá hoại dân chủ của đất nước” và phục vụ đảng Dân Chủ rong mùa bầu cử… Về bài diễn văn của Joe Biden, Trump chẳng những gọi ông ta là “kẻ thù của đất nước”, mà còn nói đó là “phát biểu độc ác, hận thù và gây chia rẽ nhất của một tổng thống Mỹ”. Như để thách đố, Trump nói nếu ông ta ra tranh cử năm 2024 và đắc cử, ông chẳng những sẽ ân xá hết những người bị truy tố và bắt bỏ tù trong vụ bạo loạn ngày 6-1mà còn sẽ xin lỗi tất cả những tội phạm trong vụ án này!
Kevin McCarthy, chủ tịch Cộng Hòa tại Hạ Viện, cũng tức thời tiếp lời Trump, tố cáo rằng Tổng thống Biden đã tìm cách “gây chia rẽ, hạ thấp và miệt thị người Mỹ”. “Tại sao? Đơn giản chỉ vì người ta không ủng hộ chính sách của ông ta. Đó không phải là lãnh đạo”. Ông đòi Biden “phải xin lỗi vì đã lăng mạ hàng chục triệu người Mỹ là phát-xít” (quốc xã). Ông tố rằng chính quyền Biden đã làm cho nước Mỹ chĩu nặng với nạn lạm phát, mở cửa biên giới, đóng cửa trường học, rút quân tắc trách khỏi Afghanistan, và để cho tội ác xã hội lên mức cao điểm… “Trong hai năm qua, Joe Biden đã đánh vào linh hồn nước Mỹ, vào người dân, vào luật pháp, vào những giá trị thiêng liêng nhất của đất nước. Ông đã tấn công vào nền dân chủ của chúng ta. Đường lối của ông ta gây thương tổn cho tinh thần nước Mỹ, phản bội niềm tin của Hoa Kỳ”.
Ngyười ta đang lo ngại bài diễn văn của Tổng thống Joe Biden và phản ứng của cựu Tổng thống Donald Trump cùng của ông McCarthy sẽ dấy lên sự bất ổn nguy hiểm trong thời gian từ nay cho đến bầu cử giữa mùa đầu tháng 11. Những nhà quan sát đang e rằng những phần tử MAGA sẽ tìm cách khuấy động tình thế. Một số viên chức tổ chức bầu cử đang lo ngại sẽ có bạo lực, biến động gây đình trệ bầu cử. Chẳng thể loại trừ chuyện người ta có thể mang vũ khí xuống đường … Vì vậy, có thể nhiều người sẽ ngại, không muốn đi đến phòng phiếu. Sự thực thì bao giờ nước Mỹ cũng âm ỉ nội chiến như một cái “nghiệp” của dân chủ của nước này.
Trong khi Joe Biden mong chờ một “hiệu quả tích cực” là phía Dân Chủ người ta sẽ đi bỏ phiếu đông hơn, chinh ông đang đứng trước những đe dọa xử trảm của những phần tử “da trắng thượng đẳng” (white supremacists) và quá khích cực hữu (far-right extremists), và ngay cả những cộng sự viên người Mỹ gốc Do Thái của ong như Bộ trưởng Tư pháp Merrick Garland và Bộ trưởng Ngân khố bà Janet Yellen cũng chịu những đe dọa tương tự. Nhiều phe nhóm chủ trương bạo động để “trừng phạt” những người Mỹ “phản bội lý tưởng dân tộc” đang nổi lên trên mạng, và cơ quan FBI chắc chắn phải bận rộn hơn, vất vả hơn trong những năm sắp đến - nhất là nếu chúng ta xét đến vụ án FBI đang điều tra về Trump gom góp tài liệu, hồ sơ mật. Có thể đó cũng là lý do chính khiến cho ông Biden đã không nói sâu hơn ý nghĩa thực sự của chủ trương MAGA của Trump, vì sao mà có đông đảo người da trắng theo Trump cho bằng được vì chủ trương MAGA, và trên cả hai mặt đối nội và đối ngoai, MAGA sẽ làm cho nước Mỹ bất ổn, chia rẽ chủng tộc bên trong và mất thế lãnh đạo bên ngoài.
Chỉ còn chưa đến hai tháng nữa là đến ngày bầu cử Thượng Viện và Hạ Viện Mỹ. Chúng ta chắc chắn có nhiều câu hỏi phải theo dõi, ví dụ như số người đi bầu của cả hai đảng sẽ tăng đến mức nào (người ta đều nói rằng không chỉ phía Cộng Hòa mà cả Dân Chủ cũng sẽ đạt kỷ lục trong bầu cử giữa mùa), liệu đảng Cộng Hòa có bị phân hóa giữa hai nhánh cuồng Trump và chống Trump, đảng Dân Chủ sẽ thắng lợi hay mất thế đa số ở cả hai viện, bầu cử sẽ diễn ra êm thắm hay trong bao động…
Chắc chắn kết quả bầu cử sẽ cho chúng ta đầy đủ dấu hiệu của cuộc bầu cử hai năm sau – thập phần quan trọng hơn. Và cũng đương nhiên chắc chắn rằng, trong hai năm 2023 và 2024 cuộc nội chiến giữa hai đảng sẽ thêm sâu đậm, và trong khi đất nước đứng trước nhiều vấn đề rất thử thách sống còn trong tương lai, thì rất khó thấy có lối ra khi người ta vẫn nói “Anh đi đường anh, tôi đường tôi; tình nghĩa đôi ta có thế thôi”…
Hoàng Ngọc Nguyên
