Hoàng Ngọc Nguyên
Dân Chủ PHÁP Rối Rắm
.png)
Cuộc bầu cử tổng thống Pháp ngày chủ nhật 10-4 đã tạo sự chú ý đặc biệt của giới quan sát chính trị quốc tế. Nói vắn tắt, người ta cảnh báo: “Coi chừng, Bạo chúa Putin của Nga sẽ đạt thắng lợi to lớn trong cuộc chiến xâm lược hiện nay của ông ta, không phải tại Ukraine mà tại Pháp!”. Bởi vì người ta nói rằng trong cuộc bầu cử vòng 1 của Pháp với tổng cộng 12 ứng cử viên, hai người dẫn đầu là đương kim Tổng thống Emmanuel Macron và bà chính khách cực hữu truyền thống Marine Le Pen. Chưa biết mèo nào cắn mỉu nào! Người ta e rằng bà Le Pen có thể thắng ông Macron ngay tại vòng 1 – hay qua vòng 2 (ngày 24-4) khi cuộc bầu cử chỉ còn lại hai người. Mà bà Le Pen từng nổi tiếng quốc tế vì năm 2017 bà từng ra tranh cử như năm nay, và thời đó, bà đã lên tiếng ca ngợi Putin như một người xứng đáng lãnh đạo châu Âu!
Đúng là sau khi vòng 1 kết thúc, ông Macron, một chính khách trung dung, từng thành lập một đảng mới là Cộng Hòa Tiến Lên (La République En Marche) vào năm 2016 khi ra tranh cử tổng thống lần đầu, đã dẫn với 27.8% só phiếu. Bà Le Pen thứ nhì với 23.2%. Ông Jean Luc Melenchon, khuynh tả, thứ ba với 22%. Chín người còn lại có số phiếu từ 0.6% đến 7.1%. Chờ xem? Macron có thể là tổng thống đầu tiên tái đắc cử kể từ năm 2002, khi đương kim tổng thống thời đó Jacques Chirac thắng được nhiệm kỳ hai. Nếu bà Le Pen thắng cuộc, đương nhiên bà sẽ làm lịch sử trên nhiều mặt: phụ nữ, hữu khuynh…
Macron là chủ tịch đảng của ông mới thành lâp, là một đảng có khuynh hướng trung dung. Có nghĩa là những đảng lớn lâu đời của Pháp đều đang táng gia bại sản: Xã Hội, Cộng Hòa… Năm 2017 ông chỉ mới 40 tuổi mà đã đắc cử tổng thống ngay trong lần tranh cử đầu tiên! Ông từng là bộ trưởng kinh tế kỹ nghệ cho Thủ tướng Valls vào năm 2014. Nhưng ông còn nổi tiếng với bà Đệ nhất Phu nhân Brigitte Macron 68 tuổi, hơn ông đến 23 tuổi, và từng là thầy dạy ông môn văn học tại trường trung học. Người ta không khỏi nhớ đến tiểu thuyết “Vòng tay học trò” của Nguyễn Thị Hoàng! Gần đây, Macron cũng đặc biệt gây chú ý của dư luân quốc tế khi đã không ngừng liên lạc với Putin nhằm tìm một giải pháp cho cuộc khủng hoảng Ukraine. Nhờ Macron gọi điện thoại hoài cho nên Putin mới cảm thấy mình là quan trọng hay ít nhất, “mua vui cũng được một vài trống canh” khi bắt máy. Pháp là nước lớn duy nhất trong Tổ chức Minh ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) duy trì đối thoại với Nga trong chủ trương kềm chế sự căng thẳng đông-tây (Đông là Nga, Tây là NATO). Tuy nhiên, Tổng thống của nươc Ba Lan Andrzej Duda ở khu vực Đông Âu địa đầu giáp ranh với Ukraine và đang ôm ít nhất 1 triêu dân tỵ nạn từ nước láng giềng đã lên tiếng chỉ trích Macron đối thoại vô ích với một tên đồ tể khát máu không thua gì Hitler trước đây!
Bà Marine Le Pen chính là con của Jean-Marie Le Pen, từng là chủ tịch Mặt trận Dân tộc khuynh hữu trong cả 40 năm, nay ông đã 94 cho nên nhường ghế cho con gái. Bảo thủ hữu khuynh là một khuynh hướng chính trị nhắm vào thành phần “dân túy” (populist) lâu đời ở Pháp – cũng như ở Mỹ hay nhiều nước châu Âu khác. Phần lớn họ là giới nông dân hay công nhân có giáo dục thấp, theo “chủ nghĩa dân tộc thượng đẳng” và tôn sùng lãnh tụ còn hơn dân Đúc tôn thờ Hitler hay dân Nga tôn thờ Stalin. Người cha tuy thế chưa từng có may mắn trong bầu cử tổng thống vì các chính đảng của Pháp còn mạnh. Bà Le Pen nay muốn cho thấy “con hơn cha, nhà có phúc”. Đường lối truyền thống của đảng cực hữu chính là chỉ có người dân Pháp “thứ thiệt”, “chính gốc” mới đáng kể, và lợi ích của họ đang bị di dân đe dọa vì thời “toàn cầu hóa” này. Cho nên bà chủ trương mạnh tay, cấm cửa với di dân (da đen, Hồi giáo), cấm người Hồi giáo ở Pháp ra đường đội khăn, mang mạng; lập khu định cư riêng cho di dân tỵ nạn ở ngoại ô…
Bà Le Pen còn gây sóng gió khi ra tranh cử năm 2017, bà đã chủ trương giống ông Trump, rút Pháp ra khỏi liên minh NATO, kết thân với Putin để tạo hòa bình hay để cho Nga không đụng đến Pháp…Dân Pháp thực ra là nhát, như chúng ta thấy thái độ của họ trong Đệ nhị Thế chiến, để cho quân Đức tiến vào Paris dễ dàng (Giống như thực dân Pháp nhường cho Phát xít Nhật chiếm quyền ở Việt Nam thời thế chiến). Khi tướng De Castries mất Điện Biên Phu dễ dàng vào tay Việt Minh năm 1954, Thủ tướng Mendes France thuộc nhánh “cấp tiến” được đảng Cộng Sản Pháp ùng hộ đã chủ trương bỏ Việt Nam ngay. Bởi vậy mà dân Pháp “thượng đẳng” này từng ủng hộ bà Le Pen chay theo ông Putin. Đó cũng là lý do vì sao ông Macron trong mùa vận động bầu cử đã không ngừng liên lạc với Putin – nhằm kéo về phía ông những người theo bà Le Pen chỉ vì bà xem ông Putin là con bài tẩy trong khi Putin có thể xem bà như một Donald Trump của Pháp!
Là “quan sát viên”, chúng ta cũng cần để ý đến nhân vật tả khuynh (tức những người chuyên nói chuyện trên trời dưới đất: đánh thuế mạnh tay người giàu, phúc lợi cho tất cả mọi người, ai cũng có nhà cửa (kể cả người vô gia cư), tuần làm bốn ngày (bất kể canh tranh từ Trung Quốc), thất nghiệp vẫn được hưởng lương…). Nhưng Melenchon cũng được hơn 1/5 số phiếu, có nghĩa là có không ít những người tin như thế là chính nghĩa và khả thi. Những người này trong vòng 2 nhất định sẽ không bỏ phiếu cho bà Le Pen.
Thăm dò đang cho thấy Macron vẫn có thể thắng khít khao bà Le Pen với tỷ lệ 51-49%. Tuy nhiên, người ta cũng nói bà Le Pen có hai tuần để “đảo ngược tình thế” bằng một đường lối hòa dịu, hứa rằng sẽ là một “tổng thống của tất cả người dân Pháp” và xây dựng lại một nền kinh tế bảo đảm công ăn việc làm cho tất cả mọi người. Trong khi đó, Macron nói: “Chưa có gì ngã ngũ và cuộc tranh luận chúng ta sẽ có trong 15 ngày tới đây sẽ có tính quyết định cho đất nuớc chúng ta và cả châu Âu: Tôi không muốn có một nước Pháp rời khỏi châu Âu và chỉ có những đồng minh là những phần tử dân túy và thù ghét người ngoài. Người Pháp chúng ta không phải là những người như thế. Tôi muốn có một nước Pháp trung thành với những nguyên tắc nhân đạo, với tinh thần khai sáng”.
Le Pen có thể được phiếu từ những nhóm hữu khuynh khác, cho nên bà có thể được 35%. And no more! Nhưng bà sẽ không được phiếu của ít nhất ba nhóm: tả khuynh, chính trị chính thô`ng là đảng Cộng Hòa và Xã Hội. Bà Anne Hidalgo của đảng Xã Hội nói rằng nếu bà Le Pen thắng, “chúng ta sẽ thấy môt xã hội người thù ghét người, đố kỵ, ganh tỵ thay vì tin cậy và gần gũi”. Bà Valerie Pecresce của đảng Cộng Hòa nói bà “thực sự lo lắng cho đất nước chúng ta vì phe hữu khuynh chưa bao giờ mạnh như thế”. “Dự án của Le Pen sẽ mở ta cho nước Phàp một sự bất đồng, bất lực và sụp đổ”. Người ta sẽ không quên bà từng đi Moscow năm 2017 và chụp ảnh thân thiện với Putin tại Điện Cẩm Linh. Nay thì bà im lặng trước biến cố khủng khiếp ở Ukraine. Có lẽ chỉ có những người theo bà mới chấp nhận được chuyện Nga xâm lăng Ukraine và sát hai hàng ngàn người dân Ukraine, làm sụp đổ tan hoang cả một đất nước lịch sử đã dày công gầy dựng, tất cả chi vì sự độc ác của văn minh rợ.
Không thể tin được chuyện Macron sẽ thất bại trong cuộc bầu cử ngày 24-4 này hay chỉ thắng với 1-2% số phiếu.
Chỉ có điều, từ câu chuyện của dân chủ Pháp như thế, man rợ như thế của Putin và quân đội của ông ta như thế, mà người Mỹ hơn bao giờ hết, trong thế giới toàn cầu hóa nhưng đầy xung đột giữa các nền văn minh trong một thế giới chưa có trật tự được đồng thuận - người Mỹ “văn minh” cần phải nhìn “xa hơn lỗ mũi” của mình để thấy những thách đố không ngừng của dân chủ đang ở nơi nơi. Chính trị lạ đời là thế nên mới có bầu cử lạ đời là thế; bầu củ lạ đời là thế bởi vì, cử tri tính khí lạ đời là thế, đi tím sự phức tạp không cần thiêt mà còn lắm nguy hại. Tại sao có đến 12 ứng cử viên là điều không dễ hiểu, tại sao lại có những cử tri “nhảm nhí” bỏ phiếu cho những người họ không tin sẽ thắng cử cũng là chuyện khó tưởng. Như chúng ta đang thấy ở Pháp, có thể làm cho thế giới này rất khó yên ổn nếu người ta không đến được với nhau.
