Doug Mills/The New York Times
THE PRESIDENT’S TAXES
HỒ SƠ ĐƯỢC CHE GIẤU NHIỀU NĂM CHO THẤY NHỮNG TỔN THẤT KHỔNG LỒ CÙNG NHIỀU NĂM TRỐN THUẾ
By Russ Buettner, Susanne Craig and Mike McIntire
Sept. 27, 2020
Bài 2
BẢN ĐỒ thành lập “ĐẾ QUỐC”
Năm 2014 khi được hỏi liệu ông có công bố giấy khai thuế của ông ra không nếu ông ra tranh cử tổng thống, ông Trump tuyên bố "Tôi rất muốn làm điều đó:. Nhưng từ đó, ông ta đã không ngừng thối thác việc này.Khi ông ra tranh cử, ông nói rằng ông sẽ công khai các giấy thuế của mình nếu bà Hillary Clinton đã làm như vậy với các email bị xóa từ máy chủ riêng của mình - một ‘thủ thuật” ông Trump đã từng sử dụng khi thách thức Tổng thống Barack Obama “công khai” giấy khai sinh của mình, thì ông Trump sẽ công khai giấy khai thuế của ông. Ông Trump luôn miệng khoe khoang rằng giấy khai thuế của mình là "rất vĩ đại" và rất "đẹp" – big and beautiful. Nhưng đến khi không thể trốn tránh được nữa thì ông tuyên bố không thể công bố được trong khi đang bị kiểm toán - một bào chữa bị bác bỏ bởi chính các chuyên viên kiểm toán I.R.S. đang làm việc trên hồ sơ của ông. Khi các công tố viên và các nhà dân biểu ban hành trát tòa đòi giấy tở khai thuế của ông, thì ông Trump đã sử dụng không chỉ các luật sư riêng của mình mà còn là quyền lực của Bộ Tư pháp của chánh phủ Trump để kiện lên Tối cao Pháp Viện.
Nhưng sự tấn thoái và thách thức phức tạp của ông Trump chỉ làm dấy lên nghi ngờ về những bí mật có thể ẩn dấu bên trong các bản khai thuế của ông. Có đầu mối tài chính nào để ông Trump phải nhượng bộ Nga và tổng thống nước này là Vladimir V. Putin không? Ông có liệt kê chi phí thanh toán tiền cho tài tử phim khiêu dâm Stormy Daniels trong những ngày trước cuộc bầu cử 2016? Thói quen chiếm hữu khiến ông phải có những nguồn tài chánh bí mật bắt đầu vào giữa những năm 2000?
The Times đã kiểm tra và phân tích dữ liệu từ hàng ngàn giấy khai thuế cá nhân và doanh nghiệp trong những năm 2000 đến 2017, cùng với hồ sơ thuế từ các năm khác. Các dữ kiện bao gồm cả khoản tiền bồi thường nhân viên và hồ sơ thanh toán tiền mặt giữa tổng thống Trump và các doanh nghiệp của mình, cũng như thông tin về kiểm toán thuế vụ liên bang đang diễn ra. Bài viết này cũng dựa trên hàng chục cuộc phỏng vấn và tài liệu trước đây không được báo cáo từ các nguồn khác, cả công khai và bí mật.
Tất cả các dữ liệu thuế mà The NY Times có được bởi các “nguồn” có thẩm quyền truy cập hợp pháp. Hầu hết các dữ liệu thuế này chưa từng được công bố trước đây, nhưng The NY Times đã có thể chứng minh sự xác thực bằng cách so sánh nó với thông tin công khai và các hồ sơ bí mật đã có được trước đây bởi The Times.
Khi chúng tôi đào sâu vào các hồ sơ thuế vụ của tổng thống Trump là để được nhìn thấy tường tận cấu trúc phức tạp của phương cách kinh doanh gây lợi nhuận của tổng thống Trump và những hệ lụy vướng mắc sâu xa của nó. Cái được gọi là Tổ chức Trump – Trump Organization trên thực tế là một tổng hợp của hơn 500 công ty, hầu như tất cả đều thuộc sở hữu hoàn toàn của ông Trump, mang tên ông. Ví dụ, 105 trong số đó là một biến thể của tên cầu chứng Trump Marks, mà ông cho phép sử dụng bản quyền.
Thực ra, nhiều phần trong giấy khai thuế của ông Trump đã bị tiết lộ trước đó:
• Mẫu khai thuế liên bang chính của ông Trump, mẫu 1040, từ 1985 đến 1994, đã được The NY Times có được vào năm 2019 cho thấy, trong nhiều năm, ông Trump đã mất nhiều tiền hơn bất kỳ người đóng thuế cá nhân nào khác của Hoa Kỳ. Ba trang trong tờ khai năm 1995 của ông, được gửi nặc danh cho The Times trong mùa tranh cử năm 2016, cho thấy ông Trump đã tuyên bố mất 915,7 triệu USD, giúp ông một khoản khấu trừ cho phép ông tránh trả thuế thu nhập liên bang trong gần hai thập kỷ.
• Năm tháng sau, nhà báo David Cay Johnston đã có được hai trang về sự trở lại về thu nhập của ông Trump từ năm 2005: năm đó, vận may của ông đã hồi phục đến mức ông phải nộp thuế.
Năm 1995, năm ông Trump làm lễ động thổ xây the Trump International Hotel and Tower ở New York, ông tuyên bố thua lỗ $915.7 triệu — một số tiền rất lớn có thể giúp ông khấu trừ đóng thuế thu nhập trong hàng thập kỷ. Francis Specker/New York Post Archives, via NYP Holdings, Inc., via Getty Images
Vào năm 2005, tình hình tài chánh của ông Trump khá và ông đóng thuế thu nhập trở lại: điều “nhiệm màu” là ông đã khai lỗ hàng tỷ bạc ngay trước khi chương trình “The Apprentice” bắt đầu giúp ông có lỗ hổng để khấu trừ. Michael Nagle/Getty Images
Một khối lượng khổng lồ những dữ liệu thuế của Trump mà New York Times có trong tay, sau khi phân tích, đã giúp nhóm phóng viên điều tra có được một kết luận đầy đủ về những chu kỳ thăng-trầm/ thành công-thất bại trong sự nghiệp của Trump. Dù vậy, vẫn còn có những giới hạn không thể vượt qua.
Chẳng hạn như, các hồ sơ thuế không bắt buộc phải báo cáo giá trị ròng (net worth) của doanh nghiệp – trong trường hợp của Trump, điểm này khó mà xác định vì không có những cơ sở chính xác mà không gây tranh cãi. Các văn kiện liệt kê một lọat những món tiền khổng lồ, nhưng bản khai thuế chỉ ghi nhận những món nợ mà không đòi hỏi phải để tên người cho vay.
Những số liệu hiện có cũng không cho biết một chi tiết nào về khoản tiền đấm mõm (hush-money) 130,000 đô la trả cho Stephanie Clifford, tên thật của cô đào đóng phim người lớn qua nghệ danh Stormy Daniels. Đây cũng là mục đích chính của công tố viên khu Manhattan, New York, khi gởi trát đòi Trump phải nộp bản khai thuế hàng năm và các văn kiện tài chính khác. Trump đã xác nhận có hoàn trả số tiền nói trên cho cựu luật sư riêng là Michael Cohen, là người đã thay mặt Trump thực hiện vụ giao dịch, nhưng trong các văn kiện mà New York Times hiện có, không thấy liệt kê số tiền mà Trump đã hoàn lại cho Cohen. Tuy nhiên, rất có thể số tiền nói trên đã được bao gồm (bất hợp pháp) trong các khoản chi phí pháp lý được dùng để khấu trừ trong lợi tức kinh doanh của Trump. Hồ sơ thuế không bắt buộc người khai phải liệt kê chi tiết từng khoản tiền trong chi phí này.
Không một đề tài nào gợi sự chăm chú soi mói về tình hình tài chính của Trump hơn đề tài về mối quan hệ mà ông ta duy trì với người Nga. Trong lúc các hồ sơ thuế vụ không cho thấy mối quan hệ tiền bạc nào của Trump với người Nga mà trước đây, cũng như bây giờ, không được biết tới; và chính xác hơn, thiếu những yếu tố quan thiết để bị bắt buộc phải được ghi trong hồ sơ; tuy nhiên, qua phân tích các hồ sơ thuế của Trump, người ta thấy một chút ánh sáng chiếu vào số tiền ở phía sau cuộc thi hoa hậu hoàn vũ năm 2013, diễn ra ở Moscow, một đề tài ngấm ngầm mà dai dẳng vì những cuộc điều tra liên tiếp về sự can thiệp của người Nga vào cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ năm 2016.
Những dữ liệu cho thấy, cuộc thi năm 2013 là cuộc thi hoa hậu hoàn vũ đem lại lợi nhuận nhiều nhất trong suốt thời gian Trump là một trong những chủ sở hữu, nó đã đem lại cho ông số tiền 2.3 triệu đô la mỗi ngày; trong đó phải kể đến sự đóng góp – ít nhất là một phần – của gia đình Agalarov, là người môi giới sau này cho cuộc họp mặt năm 2016 kiếm tìm “những điều tồi bại –dirt- của Hillary Clinton” đầy tai tiếng giữa các người điều hành Ủy Ban tranh cử tổng thống của Trump và viên luật sư người Nga có những mối quan hệ mật thiết với điện Kremlin.
Hồi tháng 8 vừa qua, ủy ban tình báo Thượng Viện Hoa Kỳ công bố một bản báo cáo có nội dung xoáy mạnh vào những sự kiện và hoàn cảnh chung quanh cuộc thi hoa hậu này, đã tiết lộ rằng, mới hồi tháng 2 năm nay, các điều tra viên đã gởi trát đòi đến ca sĩ người Nga Emin Agalarov, là người có liên quan đến việc tổ chức cuộc thi. Cha của Emin, ông Aras Agalarov, một tỉ phú đã từng khoe mình có những mối quan hệ mật thiết với Putin, cũng là đối tác chính của Trump trong cuộc thi hoa hậu nói trên.
Trái: Emin Agalarov, ca sĩ người Nga; gia đình Emin đã tham gia việc họach định tổ chức cuộc thi hoa hậu hoàn vũ năm 2013 diễn ra tại Moscow. Cuộc thi này đã đem về cho Trump 2.3 triệu đô la. Nguồn: Irina Bujor/ Kommersant.ru/ APỦy ban tình báo của thượng Viện Hoa Kỳ cũng đã phỏng vấn bà Paula Shugart, giám đốc điều hành cuộc thi hoa hậu. Bà này cho biết, gia đình Agalarov đã đề nghị bảo trợ cho cuộc thi; doanh nghiệp của họ, công ty Crocus Group, trả 6 triệu đô la tiền phí bản quyền và thêm 6 triệu đô la nữa cho những chi phí tổ chức. Trong lúc cuộc thi được xem như là một thất bại về tài chính cho gia đình Agalarov – họ chỉ lấy về được 2 triệu đô la – bà Shugart nói với các điều tra viên rằng, cuộc thi là “một trong những thương vụ béo bở nhất” mà những người tổ chức cuộc thi hoa hậu hoàn vũ đã kiếm chác được, theo nội dung bản báo cáo của ủy ban tình báo Thượng Viện Hoa Kỳ.
Hồ sơ thuế của Trump cũng đã xác định chi tiết này. Ban tổ chức cuộc thi báo cáo đã nhận được tổng thu là 31.6 triệu đô la – số thu cao nhất kể từ những năm 1990s – cho phép Trump và chủ đồng sở hữu là đài truyền hình NBC chia nhau khoản lời 4.7 triệu đô la. So sánh với năm trước đó (2012), Trump và NBC chia nhau khoản lỗ là 2 triệu đô la, và năm sau đó (2014) họ chia nhau khoản lỗ là 3.8 triệu đô la.
Bài 3: AI THUA, AI ĐƯỢC?
