: VLADIMIR PUTIN Sợ Cái Gì Nhất? ){kind=small}
Marvin Kalb (TIME), Nguyễn Minh Tâm dịch
VLADIMIR PUTIN Sợ Cái Gì Nhất?
Ông Sợ Chính NGƯỜI DÂN Của Ông
Ông Sợ Chính NGƯỜI DÂN Của Ông
• Trường hợp của Nga Hoàng Czar Nicholas II là một ví dụ trong lịch sử: Cách đây một thế kỷ, cuộc Cách Mạng Nga đã cưỡng bách được Nga Hoàng phải thoái vị. Ông ta là một con người nổi tiếng là tàn ác, với hỗn danh là “Bloody Nicholas””Tên Nicholas khát máu”. Việc đó dẫn đến sự sụp đổ của chế độ Nga hoàng, và chế độ Cộng Sản Nga Xô Viết nổi lên.
• Ngày nay, ông Vladimir Putin lên cầm quyền từ năm 1999, do mưu lược, hay do bầu cử, ông được dư luận trong nước Nga ủng hộ rất cao. Nhưng chính bản thân ông lại rất lo sợ sẽ rơi vào số phận như Nga Hoàng Nicholas ngày xưa, nên ông lập ra một đội binh hùng hậu chỉ để bảo vệ chế độ của ông.
Ông Vladimir Putin có vẻ như một anh khổng lồ, xuất hiện khắp nơi trên thế giới một cách oai hùng. Ông ta mang hình ảnh tổng hợp của Đại đế Peter the Great, một người được dân Nga yêu kính, lẫn Joseph Stalin, một người dân Nga khiếp sợ. Ở hai nước Syria, và Ukraine, Tổng thống Nga phô trương sức mạnh của mình, khiến cho cả thế giới phải rúng động, và lo âu. Rõ rệt là ông Putin đã khéo léo vận dụng tài năng chính trị của ông để đưa nước Nga trở về vị thế chế ngự toàn cầu như Liên bang Xô Viết hồi trước năm 1991. Ông gọi sự xụp đổ của chế độ cộng sản Liên Bang Xô Viết là một “thảm họa địa dư chính trị lớn nhất của thế kỷ.”. Ông đổ ra hàng tỉ đô la để canh tân guồng máy quân sự nước Nga, và bây giờ ông đâm đầu vào thế giới kỹ thuật truyền thông, một lãnh vực khá hấp dẫn, nhưng có nhiều cạm bẫy, để biến kỹ thuật truyền thông thành một loại vũ khí cực mạnh trong chiến tranh chính trị.
Ở trong nước, ông đào sâu vào những đặc điểm về lịch sử, tôn giáo, và thần bí của dân Nga để tạo dáng hình ảnh của ông, giúp ông nắm chặt quyền bính. Ông ví cá nhân ông như Đại Đế Peter, hay Nữ Hoàng Nga Catherine của thế kỷ thứ 18. Ông sử dụng Giáo hội Chính Thống Giáo Nga, giáo hội này đề cao “những giá trị truyền thống” như đức tin tôn giáo, và lòng yêu nước. Ông cũng vận dụng tư tưởng của các triết gia bảo thủ như ông Sergei Uvarov. Triết gia hồi giữa thê kỷ thứ 19, đề cao ba nguyên lý: “Chính thống giáo, Thể chế độc tài, và Tinh thần quốc gia.”. Sau cùng, ông cũng áp dụng chế độ độc tài kiểu Staline, một chế độ bị dân chúng Nga bất tín.
Ông Putin cố tình tạo cho mình hình ảnh của một siêu nhân, được dân chúng sùng bái. Ông đeo thập tự giá lớn trước ngực. Ông bảo đó là cây thánh giá do mẹ ông để lại cho ông, và ông tin rằng cá nhân ông được Đất Thánh Linh phù hộ. Ông nói với sự tôn kính đặc biệt về biến cố xảy ra trong năm 988, là năm Hoàng tử Vladimir của bộ tộc Kievan Rus thực hiện phong trào truyền bá Thiên Chúa Giáo cho dân Nga. Trong những dịp lễ lạc đặc biệt, ông chụp hình cưỡi ngựa, để ngực trần rong ruổi khắp các vùng khí hậu nước Nga. Ông biết rõ từ trong đáy lòng người dân Nga rất sùng bái những cá nhân anh hùng, tiếng Nga gọi là vozhd. Ông cương quyết muốn trở thành anh hùng của nước Nga.
Nhưng liệu ông có làm được điều này hay không? Trong lúc những thành công trong của ông đều được mọi người trông thấy, song những thất bại của ông được che dấu kín rất kỹ. Những điều đó đang âm ỉ cháy, trở thành nỗi oán hận, và thất vọng não nề.
Bắt đầu với nền kinh tế trong nước. Kinh tế nước Nga ở tình trạng phát triển trì trệ kể từ khi giá dầu hỏa xuống thấp. Phe Tây phương áp dụng lệnh trừng phạt, sau khi Nga xâm chiếm vùng Crimea, và xúi dục dân chúng miền đông nam Ukraine nổi dậy vào năm 2014. Khắp nơi trên nước Nga xảy ra nhiều vụ đình công, đồng loạt, cho thấy có sự bất ổn về lao động. Luật nước Nga coi đình công là bất hợp pháp. Trong lúc đó, nhiều tháng người công nhân không được trả lương. Gia đình bị từ khước không cho nhận tiền bồi thường khi con em của họ bị thương tật trong lúc làm nhiệm vụ lao động. Trước đây, việc bồi thường là đương nhiên.
Hiện nay, cuộc nổi dậy ở Ukraine lâm vào tình trạng bế tắc. Xung đột ở đây trở thành một vấn đề ngày càng tốn kém thêm. Việc người Nga can dự vào cuộc chiến tranh ở Syria quả thực đã làm cho người Mỹ bị bẽ mặt, và bảo vệ được chế độ của Tổng thống Bashar Assad, nhưng đồng thời nó có nguy cơ lan rộng ra, trở thành cuộc xung độ giữa Hoa Kỳ và Nga, khiến cho người ta phải tự hỏi liệu rằng cuộc xung đột ở đây có đáng để xảy ra hay không?
Nhưng dù sao đi nữa, nếu kết quả thăm dò dư luận cho thấy ông Putin được hơn 80% dân chúng Nga ủng hộ, mến chuộng. Vậy thì cần gì phải lo âu? Nhưng trái lại, ông Putin rất lo, lo sâu đậm. Bằng chứng là vào ngày 5 tháng Tư năm 2016, ông phải cho thành lập lực lượng vệ binh quốc gia Nga- Russian National Guard, một lực lượng quân sự đối nội với hơn 350,000 binh lính, tuyệt đối trung thành với Putin. Ông tướng chỉ huy lực lượng này là Viktor Zolotov, người trước đây từng làm vệ sĩ cho Putin trong nhiều năm. Ông tướng này có toàn quyền huy động lực lượng binh lính của mình, không cần tuân theo lệnh của hệ thống quân giai, của quốc hội, hay của bất cứ ai. Ông chỉ biết tuân lệnh của ông Putin mà thôi. Lực lượng vũ trang của ông hoạt động hoàn toàn biệt lập.
Tại sao ông Putin lại cần một thứ vệ binh siêu đẳng, biệt lập như vậy, trong khi ông ta đã có cả một guồng máy quân sự tối tân, cực kỳ hữu hiệu? Một cuộc nghiên cứu kỹ cho thấy bất kể kết quả thăm dò dư luận như thế nào đi nữa, chính ông Putin vẫn lo âu có ngày bị tạo phản, bị thanh trừng bởi chính người dân Nga. Ông ta sợ rằng sẽ có ngày nào đó dân chúng Nga nổi dậy như họ đã từng nổi dậy cách đây 100 năm, vào ngày 17 tháng 11 năm 1917. Trong bản tiểu sử của Putin, có một cuộc nổi dậy luôn luôn ám ảnh ông Putin. Khi ông Putin còn làm sĩ quan tình báo KGB ở tỉnh Dresden, Đông Đức vào cuối thập niên 1980’s, một nhóm dân Đông Đức nổi loạn, xông vào đập phá bộ chỉ huy KGB nơi ông làm việc, sau khi bức tường Bá Linh sụp đổ. Ông Putin tuyệt vọng gọi điện thoại về Mạc Tư Khoa để cầu cứu, xin chỉ thị. Nhưng không có ai trả lời. Putin kinh hãi, và tự hứa sẽ không bao giờ để cho tình huống nổi dậy như thế xảy ra.
Trong lúc nắm giữ quyền cai trị, ông Putin đã chứng kiến các cuộc nổi dậy được dân chúng ủng hộ. Cuộc cách mạng “mầu vàng” xảy ra ở Ukraine vào năm 2004, làm cho Putin lo sợ, và lúc đó, ông ta không thể nào đàn áp được cuộc nổi dậy. Năm 2008, dân chúng đất nước Georgia vùng lên đòi độc lập. Kỳ này Putin dùng vũ lực đè bẹp cuộc nổi dậy. Qua đến năm 2014, Ukraine lại làm cách mạng, nổi dậy, vì vậy Putin lo sợ lòng yêu tự do dân chủ của người dân Ukraine có thể ảnh hưởng đến người dân Nga, vì thế Putin quyết định dùng biện pháp quân sự. Ông ta tiến chiếm Crimea, và sau đó, xua quân tiến vào vùng đông nam Ukraine. Hiện nay chiến tranh vẫn còn tiếp diễn trong vùng này.
Ông Putin có thể ngang ngược đi khệnh khạng trên sân khấu chính trị quốc tế, nhưng việc thành lập lực lượng đặc biệt bảo vệ ông cho thấy sự tồn tại chính trị của ông có thể đang có vấn đề. Ngày xưa Nga Hoàng Nicholas cũng có lực lượng bảo vệ cho ông ta, gọi là okhrana . Lực lượng này bảo vệ cho Nga Hoàng cho đến năm 1917, khi người dân Nga bực qúa, hét lên, và nói “đủ rồi”. Hai chữ “đủ rồi” ám chỉ ông Putin cai trị lâu đến như thế là đủ rồi là điều ông Putin không muốn nghe.
Bài phân tích của Marvin Kalb trên báo TIME ngày 27/11/2017
Nguyễn Minh Tâm dịch
Ghi chú: Tác giả Marvin Kalb là cố vấn cao cấp của Trung Tâm Pulitzer chuyên Nghiên Cứu về Khủng Hoảng. Ông cũng là giáo sư ở trường chính trị Murrow thuộc Đại Học Harvard. Ông là tác giả của cuốn sách: “The Year I was Peter the Great- 1956: Kruschev, Stalin’s Ghost and Young American in Russia.”
