Liệu Chiến tranh Mỹ – Trung ở Biển Đông có xãy ra
sau Luật An Ninh Hồng Kong của Trung Cộng?
sau Luật An Ninh Hồng Kong của Trung Cộng?
Bình luận tổng hợp của Saigon Weekly
Máy bay F-35B hạ cánh trên tàu USS America (LHA 6) ở Biển Đông
Theo hãng tin Bloomberg ngày 28/5, từ hai năm qua, Trung Cộng và Hoa Kỳ khẩu chiến với nhau trên nhiều mặt, từ thương mại, tới Covid-19, rồi bây giờ tới Hồng Kông. Nhưng thật ra thì hai cường quốc này lại có nguy cơ trong việc đụng độ trực diện về quân sự. Không phải ở nơi nào khác mà chính là ở Biển Đông, nơi các tàu và máy bay chiến đấu của hai bên đã đối đầu nhau nhiều lần.
Một cuộc xung đột quân sự sẽ tàn phá cả hai, do đó, không bên nào thực sự muốn tiến tới xung đột về quân sự. Trong thời điểm thế giới căng thẳng tột độ vì đại dịch, những tính toán sai lầm có thể dẫn đến những hậu quả không lường được.
Chỉ trong bốn tháng đầu năm nay, Hải Lục Quân Hoa Kỳ đã tiến hành bốn hoạt động tự do hàng hải – được gọi là FONOPS – ở Biển Đông, nơi có tranh chấp chủ quyền bởi các quốc gia bao gồm Trung Cộng, Philippines, Việt Nam và Malaysia. Năm ngoái, Hoa Kỳ đã tiến hành tám hoạt động tự do hàng hải tương tự ở Biển Đông.
Về phía Trung Cộng cũng vậy. Ngay sau khi Trung Cộng chế ngự được sự bùng nổ của đại dịch viruss corona, hải quân của Trung Cộng đã rời khỏi cảng Hải Nam và thực thi các cuộc tập trận trong khu vực bị gián đoạn trong thời gian đại dịch ở Vũ Hán. .
Đây là một trò chơi mèo vờn chuột giữa quân đội của hai quốc gia vốn chưa có lịch sử đối đầu. Tập Cận Bình đang tìm mọi cách khuấy động chủ nghĩa dân tộc cực đoan trong nước nhằm đánh lạc hướng dân chúng không chú ý đến nền kinh tế đang bị suy thoái trầm trọng, Tập Cận Bình cố chứng minh cho dân Hoa Lục thấy rằng một chính sách ngoại giao mềm mỏng xoa dịu các xung đột trên biển không thể xoa dịu sự tẩy chay của thế giới dành cho Trung Cộng sau đại dịch. Tập đã lợi dụng Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc (Quốc hội Trung Cộng ) để một lần nữa tuyên bố quân đội PLA tăng cường chuẩn bị chiến tranh, phải sẵn sàng để tấn công trước. KHÔNG chế ngự được Hồng Kong va Đài Loan thì thế đứng lãnh đạo thế giới khó thành tựu.
Collin Koh Swee Lean, một nhà nghiên cứu tại Đại học Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam (RSIS) của Singapore cho biết:
“Trong khi xung đột vũ trang tiềm năng giữa Trung Cộng và Mỹ về mặt lý thuyết là một khả năng xa vời, chúng ta thấy các khí tài quân sự của họ hoạt động đều đặn hơn và với cường độ lớn hơn trong cùng một khu vực hàng hải. Sự tương tác giữa các khí tài đối thủ trong khu vực sẽ tạo ra khả năng tính toán và đánh giá sai, dẫn đến việc vũ lực có thể được sử dụng một cách vô tình hoặc do khinh suất, do đó nó có khả năng gây ra chạm chán và có thể dẫn đến leo thang. Đây là một rủi ro chúng ta không thể lường trước”.
Hoa Kỳ và Trung Cộng đã vờn nhau ở Biển Đông trong nhiều năm. Mặc dù Hoa Kỳ không phải là một quốc gia có yêu sách tranh dành lãnh thổ, nhưng vùng biển này là con đường chính cho vận chuyển và thương mại toàn cầu, trữ lượng hải sản và tiềm năng mỏ nhiên liệu lớn. Hoa Kỳ đã hỗ trợ một số quốc gia nhỏ trong vùng chống lại sự bành trướng của Trung Cộng. Bắc Kinh đã tăng cường sự hiện diện quân sự trong khu vực, bao gồm cả động thái xây dựng phi đạo và phần cứng chiến lược trên các bãi đá và các rạn san hô thấp. Bắc Kinh trong thời gian gần đây cũng đã triển khai vũ trang hóa các tàu hải cảnh thành một tàu hải quân tiêu chuẩn để hộ tống các đội tàu đánh cá của nó.
Bộ trưởng Quốc phòng Mark Esper đã phát biểu vào tháng 12/2019 về ý định ưu tiên triển khai lực lượng của Hoa Kỳ đến khu vực Châu Á – Thái Bình Dương từ các khu vực khác trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng tăng với Trung Cộng . Covid-19 đã khiến các cuộc tập trận giảm quy mô hoặc bị hủy bỏ, hàng không mẫu hạm U.S.S. Theodore Roosevelt phải tạm dừng hoạt động ở đảo Guam sau khi hàng trăm thành viên thủy thủ đoàn xét nghiệm dương tính với Covid-19, hiện đã quay trở lại hoạt động.
Phụ tá Bộ trưởng quốc phòng Hoa Kỳ khu vực Đông Nam Á, Reed Werner, tuần trước đã cảnh báo về một “xu hướng rất đáng lo ngại” trong một cuộc phỏng vấn với Fox News, cáo buộc Trung Cộng đã “quấy rối” tàu khu trục lớp Arleigh Burke U.S.S. Mustin trong khi nó tuần tra trên Biển Đông. Ông cũng trích dẫn ít nhất chín trường hợp máy bay chiến đấu Trung Cộng làm điều tương tự với máy bay trinh sát của Hoa Kỳ.
Trong nỗ lực tăng cường hoạt động trên không phận thuộc vùng biển tranh chấp, Bộ Quốc phòng Trung Cộng tuyên bố sẽ chính thức thiết lập một khu vực nhận dạng phòng không sau nhiều năm cố gắng – chủ yếu là không thành công – để buộc các máy bay từ các quốc gia khác bay vào khu vực phải thay đổi hành trình của họ. Hiện nay không rõ điều này Trung Cộng thực sự có thể thi hành hay không.
Hải quân Hoa Kỳ gần đây cũng đã dính líu vào một cuộc đối đầu với các tàu Trung Cộng , sau khi hai lần gửi tàu chiến tham gia các hoạt động hiện diện ngoài khơi Malaysia, nơi các tàu Trung Cộng đang theo dõi một tàu khoan hợp đồng của Malaysia đang thăm dò hai khu vực năng lượng có khả năng sinh lợi [thuộc khu vực đặc quyền kinh tế EEZ của Malaysia] mà Trung Cộng cũng đòi chủ quyền. Phó đô đốc hạm đội 7 Bill Merz cho biết trong một tuyên bố hồi giữa tháng 5 rằng Hoa Kỳ đã làm vậy để hỗ trợ các đồng minh và đối tác của họ theo đuổi hợp pháp các lợi ích kinh tế.
Bộ Ngoại giao Trung Cộng phản biện lại cáo buộc này và cho biết thời điểm đó tàu khảo sát của Trung Cộng đang “thực hiện các hoạt động bình thường trong vùng biển thuộc chủ quyền của Trung Cộng ” và gọi tình huống đó nhằm “để ổn định tình hình”. Vào Chủ nhật, ngoại trưởng Trung Cộng Vương Nghị lớn tiếng cáo buộc “các quốc gia không thuộc khu vực đã đe dọa dùng vũ lực” trong một nỗ lực nhằm gây bất hòa giữa Trung Cộng và các quốc gia Đông Nam Á.
Chính quyền Kuala Lumpur bày tỏ lo ngại với Hoa Kỳ rằng sự hiện diện của Hoa Kỳ sẽ chỉ khiến vấn đề “xâm chiếm” của Trung Cộng leo thang. Một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Malaysia từ chối bình luận. Ông Bonnie Glaser, giám đốc Dự án Năng lượng Trung Cộng tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế cho biết: “Hoa Kỳ đã gửi đi một tín hiệu rõ ràng”.
Không quân Hoa Kỳ đã gửi hai chiếc B-1B Lancers trên một chuyến bay khứ hồi hơn 30 giờ từ Nam Dakota để tiến hành các hoạt động trên Biển Đông vào ngày 29/4, thậm chí ngay cả khi báo cáo chấm dứt hoạt động lâu dài về việc duy trì sự hiện diện của máy bay ném bom liên tục ở đảo Guam. Trong một tuyên bố gửi qua email, Không quân Hoa Kỳ cho biết họ đã chuyển đổi chiến lược cho phép máy bay ném bom cất cánh từ một loạt các địa điểm ở ngoài lãnh thổ Hoa Kỳ, khiến không thể đoán trước hoạt động của nó được.
“Tôi nghĩ rằng một phần của sự gia tăng trong các hoạt động quân sự của Hoa Kỳ là để đảm bảo rằng Trung Cộng đừng tính toán sai lầm và nghĩ rằng Hoa Kỳ không sẵn sàng vì thực tế là hàng không mẫu hạm Theodore Roosevelt đã không còn ở đảo Guam”.
Có nhiều cơ chế để tránh sự nhầm lẫn giữa Hải quân Trung Cộng và Hoa Kỳ. Trung Cộng, Hoa Kỳ và 19 quốc gia khác đã tham gia một thỏa ước gọi là Quy tắc hành xử đối với các cuộc đối đầu ngoài dự kiến trên biển (CUES - Code for Unplanned Encounters at Sea) để bảo đãm an toàn cho mọi chiến hạm quân sự hoạt động trên biển. Các viên chức Hải quân Hoa Kỳ đã nói rằng họ đã liên lạc chặt chẽ hơn với PLA, và CUES đang hoạt động. Tuy nhiên, nó không bao gồm các lực lượng bảo vệ bờ biển hoặc dân quân đánh cá, vốn đang được Trung Cộng sử dụng ngày càng nhiều để khẳng định quyền kiểm soát của Trung Cộng đối với hơn 80% Biển Đông.
“Vấn đề ở đây là các sự cố mà chúng ta quan sát được trong khu vực không phải là ‘ngoài dự kiến’ — trước những cuộc chạm trán gần đây, các lực lượng hải quân đối thủ trên biển đã biết mặt nhau và họ đang ngầm theo dõi và giám sát lẫn nhau, ở tầm nhìn trực quan”, Koh từ RSIS ở Singapore cho biết.
Trước đây đã có những tình huống căng thẳng tương tự. Năm 2001, một máy bay chiến đấu của Trung Cộng đã va chạm với một máy bay do thám của Hoa Kỳ trên không phận quốc tế, buộc máy bay Hoa Kỳ phải hạ cánh khẩn cấp ở Trung Cộng và máy bay phản lực Trung Cộng bị rơi. Năm 2016, một tàu hải quân Trung Cộng đã bắt giữ một máy bay không người lái nghiên cứu dưới nước của Hải quân Hoa Kỳ trong vùng biển quốc tế, khiến Tổng thống Trump buộc tội Trung Cộng đánh cắp. Sau đó nó đã được trả lại.
Gần đây nhất, Bộ Quốc phòng Trung Cộng nói rằng hải quân của họ đã theo dõi và trục xuất một tàu khu trục tên lửa dẫn đường của Hoa Kỳ vào ngày 28/4, nói rằng họ đã vi phạm lãnh thổ Trung Cộng . Theo quan điểm của Tập, Trung Cộng đang tái tập trung lại quân đội từ các quân đoàn trên bộ, trên không và trên biển. Quân đội Trung Cộng đã đưa vào hoạt động hơn hai chục tàu mới trong năm 2016 và 2017, và cho biết vào tháng 10 năm ngoái, việc phát triển một tàu sân bay tự chế thứ hai, sau khi hạ thủy tàu sân bay đầu tiên vào năm 2017.
Chỉ trong 15 năm, Trung Cộng đã tăng gấp đôi nguồn cung các bệ phóng và chế tạo tên lửa với các đầu đạn mở rộng tầm vươn thông thường để bao phủ hầu hết các căn cứ Tây Thái Bình Dương của Mỹ.
“Tôi lo lắng về tình trạng này”, ông Zheng Yongnian, giám đốc Viện Đông Á tại Đại học Quốc gia Singapore, nói. “Hiện tại mối quan hệ Hoa Kỳ-Trung Cộng càng ngầy càng xấu hơn, được thúc đẩy bởi những lãnh đạo cứng rắn từ cả hai phía. Không còn nghi ngờ gì nữa, Chiến tranh Lạnh mới giữa hai cường quốc đứng đầu thế giới đang leo thang, và bây giờ chúng ta nên bắt đầu lo lắng về khả năng xảy ra chiến tranh nóng, một cuộc chiến khu vực trên Biển Đông”.
“Thậm chí còn có thể tệ hơn, không có lực lượng nào để hạ nhiệt họ”, ông nói. “Các quốc gia tại khu vực Đông Nam Á quá nhỏ so với hai cường quốc”.
Những căng thẳng mới này khiến các quốc gia Đông Nam Á nhỏ hơn rơi vào tình thế khó khăn. Singapore, không phải một quốc gia có tranh chấp với Trung Cộng về Biển Đông, từ lâu đã lên tiếng chống lại việc buộc các nước buộc phải chọn một phe.
Thủ tướng Việt cộng Nguyễn Xuân Phúc xác nhận với Quốc hội Việt Nam cộng sản vào ngày 20/5 là tình hình ở Biển Đông “đang trở nên phức tạp”. Hãng thông tấn nhà nước Trung Cộng Tân Hoa Xã đưa tin trong tháng này, Bắc Kinh sẽ “thực thi nghiêm khắc” lệnh cấm đánh bắt cá hàng năm bắt đầu từ ngày 1/5. Việt Nam đã tuyên bố từ chối quyết định đơn phương này. Trong khi đó, Philippines đã đệ trình phản đối về ngoại giao chống lại việc Trung Cộng thành lập hai quận mới trong nỗ lực quản lý các hòn đảo trong vùng biển.
“Đông Nam Á sẽ là tâm điểm khó tránh trong một cuộc Chiến tranh Lạnh mới”, Paul Chambers, cố vấn đặc biệt về các vấn đề quốc tế tại Đại học Naresuan, Trung tâm nghiên cứu cộng đồng Asean ở Thái Lan cho biết. “Phần nổi của tảng băng chính là Biển Đông”.
Nhưng với sự kiện quan trọng nhất của Châu Á lúc này là việc Trung Cộng ra luật an ninh Hồng Kông tước bỏ quyền tự trị về kinh tế, an ninh nội địa và giáo dục, theo sự yêu cầu của dân chúng Hồng Kong, đối đầu với Trung Cộng sẽ không chỉ có Hoa Kỳ mà còn có cả thế giới vốn đã không có thiện cảm với Trung Cộng sau đại dịch Coronavirus.
Hôm thứ Năm 28 tháng 5, ngoại trưởng các nước Mỹ, Anh, Úc và Canada cùng ký một bản tuyên bố bày tỏ sự quan tâm sâu sắc về việc Trung cộng quyết định áp luật an ninh mới đối với Hồng Kông. Bản tuyên bố nói rằng luật an ninh quốc gia của Bắc Kinh sẽ phá hủy nguyên tắc “một quốc gia, hai chế độ” mà họ đã cam kết với Anh và với người dân Hồng Kông khi tiếp nhận hòn đảo này vào năm 1997.
“Quyết định áp luật an ninh mới với Hồng Kông của Trung cộng mâu thuẫn với các nghĩa vụ quốc tế của đặc khu này theo các nguyên tắc mang tính ràng buộc pháp lý trong Tuyên bố chung Trung – Anh đã được đăng ký với Liên Hợp Quốc”.
Do đó, khi phải “hy sinh” Hồng Kong, Trung Cộng đã chọn lựa sự ổn định cho địa lục, không thể để Mông Cổ, Tây Tạng, người Hồi Giáo Duy Lý Nhĩ… theo gương Hông Kong được. Trung Cộng cũng không bỏ qua Đài Loan. Theo Reuters, phát biểu tại Đại lễ đường Nhân dân Bắc Kinh nhân dịp 15 năm luật chống ly khai ra đời, ngày 29 tháng 5, tướng Lý Tác Thành (Li Zuocheng), Tham mưu trưởng Bộ Tham mưu liên hợp Quân ủy Trung ương, cho biết biện pháp sẽ dùng vũ lực tấn công Đài Loan sẽ tấn công Đài Loan nếu không có cách nào khác để ngăn chặn hòn đảo tiến tới độc lập (29/5). Luật chống ly khai năm 2005 cũng tương tư những Luật An Ninh về Hông Kong ngày hôm nay, cho phép Trung Cộng có hành động quân sự chống lại Đài Loan nếu hòn đảo ly khai hoặc có khả năng ly khai.
Vấn đề Biển Đông trong thời gian tới, không còn là vấn đề Biển Đông và Trung Cộng đã chọn thời điểm, ngàn năm một thuở, khi toàn thế giới chới với lo chống dịch Coronavirus để xóa sổ Hồng Kong. Và người Hồng Kong chỉ có 2 con đường để chọn lựa: đầu hàng số phận, chịu sự thống trị của Trung Cộng hoặc đấu tranh đến cùng. Và thế giới có thể nhìn thấy trước sự lựa chọn của người Hồng Kong. Liệu họ có thể tin tưởng vào sự hỗ trợ của Hoa Kỳ hay Âu Châu khi biến Hồng Kong thành thành trì bảo vệ tự do, dân chủ trước sự bành trướng của chủ nghĩa độc tài, đảng trị vì lợi ích cá nhân chứ không phải vì giai cấp hay lý tưởng của thời Chiến Tranh Lạnh của Thế Kỷ 20 trước đây.
