KIỀU MỸ DUYÊN
ĐÁM GIỖ CỦA
CỐ HÒA THƯỢNG THÍCH MÃN GIÁC
Hôm nay, ngày 20/9/2022, ngày giỗ của cố Hòa Thượng Thích Mãn Giác (1929- 2006), một bậc Cao Tăng đã hiến trọn đời cho lý tưởng phụng sự chánh pháp và dân tộc.
Tiểu sử của cố Hòa Thượng Thích Mãn Giác
Pháp danh: Nguyên Cao. Pháp tự: Mãn Giác. Đạo hiệu: Huyền Không. Làm thơ với bút hiệu Huyền Không.
Sinh năm 1929 tại làng Phương Lang, quận Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị.
Xuất gia năm 10 tuổi với Hòa Thượng Thích Quảng Duệ, Chùa Thiên Minh, Huế.
Tốt nghiệp Đại học Phật Giáo tại Phật Học Đường Báo Quốc
1960 du học Nhật Bản.
1965 tốt nghiệp Tiến sĩ tại Nhật Bản.
Giáo sư Đại Học Văn Khoa và Vạn Hạnh, Sài Gòn.
Khoa Trưởng phân khoa Phật Học và Triết học Đông Phương kiêm Phó Viện Trưởng Viện Đại Học Vạn Hạnh, Sài Gòn.
Định cư tại Hoa Kỳ năm 1977.
Viện chủ Chùa Việt Nam, Los Angeles, Hoa Kỳ
Hội Chủ Tổng Hội Phật Giáo Việt Nam tại Hoa Kỳ
Chủ Nhiệm báo Phật Giáo Việt Nam, Hoa Kỳ
Viên tịch lúc 8:25 sáng ngày 13 tháng 10 năm 2006 tại thành phố Los Angeles, California, Hoa Kỳ.
Trong nhiều cương vị và trọng nhiệm, cố Hòa Thượng Thích Mãn Giác đã tận tụy đem hết sức mình góp phần xây dựng cho cuộc đời thêm đẹp, Phật Pháp thêm hưng thịnh. Lễ Huy Nhật lần thứ 16 của Hòa Thượng Thích Mãn Giác được tổ chức tại chùa Phổ Đà, thành phố Santa Ana.
Chùa Phố Đà, 5110 W. Hazard Ave., Santa Ana, CA 92703
Chúng tôi đến chùa thật sớm, từ cổng chùa vào, cây cỏ xanh mướt, tượng Phật uy nghi, cờ Phật Giáo phấp phới trong gió. Các sư cô và Phật tử đang nấu ăn trong bếp, tiếng cười, tiếng nói reo vui. Phật tử nào làm việc cho chùa, khuôn mặt vui tươi, rạng rỡ, vì từ trong trái tim của họ đã có niềm vui.
Hòa Thượng Thích Trí Tuệ, chủ tịch hội đồng điều hành tổng hội Phật Giáo Việt Nam tại Hoa Kỳ, viện chủ chùa Phổ Đà, đến từ miền Đông Hoa Kỳ, đón mọi người một cách niềm nở, vị sư trẻ gốc người Nha Trang đến từ làng Mai của thầy Nhất Hạnh, khuôn mặt rất nghiêm trang nói chuyện với khách. Hòa Thượng Trí Tuệ vượt biên đến Singapore và định cư ở Hoa Kỳ rất sớm năm 1979. Sau đó thành lập nhiều chùa là trung tâm Vạn Hạnh, Virginia và nhiều nơi khác. Thầy Trí Tuệ về miền Nam California trong những ngày lễ lớn như lễ Phật Đản, Vu Lan, đám giỗ của thầy Nhất Hạnh, thầy Thiên Ân, thầy Mẫn Giác, v.v.
Hòa Thượng Thích Trí Tuệ, chủ tịch hội đồng điều hành tổng hội Phật Giáo Việt Nam tại Hoa Kỳ, viện chủ chùa Phổ Đà
Chúng tôi hỏi thầy Trí Tuệ về thầy Thiên Ân, thầy Trí Tuệ cho biết:
- Thầy Thiên Ân du học ở Nhật, có bằng Tiến Sĩ về Việt Nam năm 1963, đến năm 1964, giáo hội Phật Giáo Việt Nam gửi sang dạy học ở UCLA.
- Thưa thầy, chúng tôi được gặp 22 tu sĩ người Mỹ, giáo sư đại học UCLA và nhiều đại học khác trả lời phỏng vấn của chúng tôi, họ nói là đệ tử của thầy Thiên Ân.Bây giờ, Hòa Thượng và các tu sĩ Hoa Kỳ đã thành lập chùa ở sa mạc và đào luyện đệ tử.
Thầy Trí Tuệ trả lời thầy có gặp những vị đệ tử này. Chúng tôi còn nhớ mấy chục năm về trước, mỗi lần thầy Trí Tuệ đến từ Texas đều được thầy Mãn Giác cho người đi đón và đưa về ở chùa Việt Nam, Los Angeles. Chúng tôi cũng được phỏng vấn thầy nhiều lần ở chùa Việt Nam.
Hỏi về kỷ niệm nào đáng nhớ nhất về thầy Mãn Giác, thầy Trí Tuệ trả lời:
- Nhiều lắm, nhiều lắm. Làm việc chung thì chắc chắn sẽ có nhiều kỷ niệm để nói, nhưng thầy Trí Tuệ lặng lẽ, có lẽ xúc động vì đang nghĩ đến người đã về cõi Phật. Sự im lặng trong vài giây phút, chứng tỏ lòng thương nhớ với người đã qua đời.
Khi đang trả lời phỏng vấn của chúng tôi, thầy Thích Nguyên Hạnh, chủ tịch hội đồng quản trị và chùa Việt Nam Houston và một thầy trẻ bước vào cửa. Thầy Nguyên Hạnh đến từ Texas.
Thầy Nguyên Hạnh kính phục thầy Mãn Giác về tấm lòng của thầy Mãn Giác tha thiết với quê hương, đất nước, góp phần xây dựng Phật Giáo độc lập, dân chủ và trí tuệ.
Hòa Thượng Thích Nguyên Hạnh, chủ tịch hội đồng quản trị và chùa Việt Nam, Los Angeles- viện chủ chùa Vạn Hạnh, Virginia.
Cố Hòa Thượng Thích Mãn Giác, qua đạo hiệu Huyền Không là một hồn thơ Đạo. Tiếng thơ rộn rã trong hơn một ngàn bài gói trọn tâm hồn và gương mặt tác giả thu được gồm 5 tập:
- Không bến hạn
- Hương Trần Gian
- Không Gian Thành Chiếc Áo
- Kẻ Lữ Hành Cô Độc
- Mây Trắng Thong Dong
Ngoài ra, về phương diện phiên dịch, biên soạn, ngài còn để lại trên 20 cuốn sách giá trị cho nhiều đối tượng người đọc khác nhau. Đi vào khu rừng nhận thức trù phú ấy, người ta có thể tha hồ gặt hái những nụ đẹp cành mềm, những hương và những sắc nồng nàn mà lý tưởng một đời của người mài miệt trồng rừng là chỉ làm đẹp đời sống văn hóa, làm đẹp tâm hồn con người.
Thiền môn xưa sạch phong trần
Kim Canh Kinh khép trầm luân thoát rồi
Ta từ sinh tử về chơi
Ngồi trên chóp đỉnh mỉm cười với trăng…
(Đạt Đạo, Huyền Không)
Trong mơ thấy đóa hoa tươi
Bây giờ tỉnh dậy ta cười với ta
Giang tay đón cả ta bà
Lòng nghe rợn ngợp hằng sa kiếp người
(Tỉnh Giấc Chiêm Bao, Huyền Không)
Bây giờ ta mới hiểu ra
Phù hư mộng ảo, hằng sa kiếp người
Còn đây giọt lệ cuối rơi,
Trần gian xin hứng cuộc đời xin mang
(Giọt Lệ Cuối, Huyền Không)
Thân ta là dãy đất bằng
Tâm ra là nước sông Hằng mênh mông
Tình ta là đóa hoa hồng
Ý ta là cả cánh đồng tâm linh.
(Đạt Đạo, Huyền Không)
Ô hay, Xuân đến bao giờ nhỉ
Nghe tiếng hoa khai bỗng giật mình
Sáng nay thức dậy choàng thêm áo
Vũ trụ muôn đời vẫn mới tinh
(Xuân, Huyền Không)
Bài thơ Nhớ Chùa, tuyệt tác của cố Hòa Thượng Thích Mãn Giác, được nhạc sĩ Võ Tá Hân phổ nhạc. Hòa thượng Thích Mãn Giác đã viết bài thơ Nhớ Chùa mộc mạc nhưng thiết tha gắn bó với gốc rễ dân tộc, làm lay động tâm tư biết bao thế hệ Phật tử toàn quốc; Mái chùa che chở hồn dân tộc, Nếp sống muôn đời của tổ tông.
Nhớ chùa
Từ thuở ra đi vắng bóng chùaĐường đời đã nhọc chuyện hơn thua
Trong tôi bừng dậy niềm chua xót
Xao xuyến mơ về lại cảnh xưa
Thấp thoáng đâu đây cảnh tượng làng
Có con đường đỏ chạy lang thang
Có hàng tre gợi hồn sông núi
Im lặng chùa tôi ngập nắng vàng
Có những cây mai sống trọn đời
Bên hàng tùng bách mãi xanh tươi
Nhìn lên phảng phất hương trầm tỏa
Đức Phật từ bi miệng mỉm cười
Tôi nhớ làm sao những buổi chiều
Lời kinh giải thoát vọng cao siêu
Đây ngôi chùa cổ ngày hai buổi
Cầu nguyện dân làng sống mến yêu
Vì vậy làng tôi sống thái bình
Sớm khuya gần gũi tiếng chuông linh
Sắn khoai gạo bắp nuôi thôn xóm
Xây dựng tương lai xứ sở mình
Tối đến dân quê đón gió lành
Khắp chùa dào dạt ánh trăng thanh
Tiếng chuông thức tỉnh lan xa mãi
An ủi dân hiền mọi mái tranh
Trầm đốt hương thơm bay ngạt ngào
Thôn trên xóm dưới dạ nao nao
Dân làng tắm gội lên chùa lễ
Mười bốn, ba mươi mỗi tối nào
Biết đến bao giờ trở lại quê
Phân vân lòng gởi nhớ nhung về
Tang thương dù có bao nhiêu nữa
Cũng nguyện cho chùa khỏi tái tê
Chuông vẳng nơi nao nhớ lạ lùng
Ra đi ai chẳng nhớ chùa chung
Mái chùa che chở hồn dân tộc
Nếp sống muôn đời của tổ tông.
Hòa Thượng Thích Mãn Giác đã viên tịch 16 năm, nhưng hàng năm đến ngày đám giỗ của thầy, các chùa ở Việt Nam và khắp nơi trên thế giới, các Phật tử cầu nguyện cho thầy, thầy ở Cõi Niết Bàn chắc cũng mĩm cười.
Chúng tôi còn nhớ mỗi lần lễ, Tết, thầy thường về chùa A Di Đà của ni sư Như Ngọc ở thành phố Westminster, ở đây Phật tử đến rất đông đợi thầy. Thầy nói chuyện vui vẻ với tất cả mọi người, nhất là các gia đình Phật tử, thầy rất chú trọng đến trẻ thơ.
Chùa A Di Đà có sinh hoạt của các gia đình Phật tử, có lớp học tiếng Việt cuối tuần, có ban văn nghệ, trẻ em học hát, học múa. Sinh hoạt của chùa A Di Đà rất phong phú vào cuối tuần. Mỗi năm vào ngày đám giỗ của thầy Mãn Giác, sư cô Như Ngọc thường về chùa dự. Một vị Hòa Thượng được hàng ngàn người cầu nguyện. Khi chúng tôi về chùa Phổ Đà, chúng tôi nhớ đến cố Hòa Thượng Hạnh Đạo, viện chủ, ngài là sĩ quan tuyên úy trong Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa trước năm 1975. Phật tử là cựu quân nhân ở khắp nơi mỗi lần về Orange County hội họp đều đến chùa Phổ Đà thăm cố Hòa Thượng trụ trì.
Mỗi lần gặp chúng tôi, cố Hòa Thượng Thích Mẫn Giác thường nói:
- Thầy Tuệ Sỹ và thầy Trí Siêu là 2 viên ngọc kim cương của Phật Giáo Việt Nam.
Hai thầy còn đang ở Việt Nam, hai thầy sau năm 1975 đem Hiến Chương của Liên Hiệp Quốc đọc trước trụ sở Quốc Hội, bị bắt và bị kết án tử hình. và các nguyên thủ quốc gia can thiệp. Hòa Thượng Thích Mãn Giác đi khắp nơi kêu cứu với các hội Phật Giáo Thế giới, Liên Hiệp Quốc, các tổ chức nhân quyền, các nguyên thủ quốc gia, v.v. Cuối cùng, thầy Trí Siêu và thầy Tuệ Sỹ được bỏ án tử hình, nhưng ở tù 20 năm, sau đó xuống còn 15 năm.
Bây giờ, Hòa Thượng Thích Mãn Giác và Hòa Thượng Hạnh Đạo về cõi Phật, các Phật tử vẫn về thăm chùa. Trong chánh điện, chúng tôi thấy có hình của cố Hòa Thượng Thích Nhất Hạnh, Hòa Thượng Thích Mãn Giác và Hòa Thượng Hạnh Đạo.
Người đi thì đã ra đi, người đến vẫn đến, chùa Phổ Đà với cây cỏ xanh mướt, hoa lá rực rỡ vẫn thu hút nhiều người ở xa tìm đến viếng chùa lễ Phật, ngắm cảnh thiên nhiên, nhớ về những vị trụ trì hết lòng phụng sự Phật pháp và là tấm gương sáng ngời về đạo hạnh và sự nghiệp hoằng hóa cho Tăng ni và Phật tử noi theo.
Để tưởng nhớ đến vị Hòa Thượng có công đức sâu dày trong sự nghiệp hoằng truyền chánh pháp, xin đốt nén tâm hương dâng lên giác linh cố đại lão Hòa Thượng Thích Mãn Giác.
Orange County, 20/9/2022
KIỀU MỸ DUYÊN
(kieumyduyen1@yahoo.com)
